یکی از نیازهای مهم و اساسی برای توسعه کشورها، توسعه صنایع جامع یا مادر است. صنایع جامع صنایعی هستند که با تعداد وسیعی از فناوری‌ها سروکار دارند، حجم و قطعات مورد استفاده در آنها بسیار است و با صنایع دیگر ارتباطات زیادی دارند.
به گزارش کاماپرس، صنایع مادر لکوموتیو حرکت بسیاری از صنایع محسوب می‌شوند و از بازار بزرگ و مطمئنی برخوردارند. تعداد این‌گونه صنایع زیاد نیست، به‌عنوان مثال صنعت خودرو، فولاد و… از جمله این صنایع به‌شمار می‌روند. بیست و سوم دی ماه سال ۱۳۴۴ بود که براساس موافقت‌نامه‌ای میان ایران و شوروی، روس‌ها متعهد شدند در ازای صادرات گاز ایران به شوروی، ذوب آهن اصفهان و ماشین‌سازی اراک را تاسیس کنند. کارخانه ذوب‌آهن اصفهان در سال ۱۳۴۶ در جنوب غربی استان اصفهان و در شمال مرکز شهرستان لنجان احداث شد. کارشناسان بزرگ‌ترین دولت کمونیستی در آن زمان با توجه به محدودیت منابع مالی و مواد اولیه در ایران، ظرفیت تولید این واحد را در فاز نخست ۵۵۰ هزار تن در سال تعیین کرده بودند. با راه‌اندازی کوره بلند شماره یک در دی ماه سال ۱۳۵۰ تولید چدن این واحد فولادسازی آغاز شد.
در حقیقت می‌توان ادعا کرد که ایران با تاسیس ذوب‌آهن اصفهان پا به عرصه صنعتی شدن نهاد و با پرورش نیروی‌های متخصص در کنار کارشناسان روسی موجب ارتقای صنعت فولاد و صنایع پایین‌دستی آن نه‌تنها در استان اصفهان بلکه در ایران شد. ذوب‌آهن اصفهان از ابتدای تاسیس خود تاکنون نیروهای فنی بسیاری را پرورش داده است، به‌گونه‌ای که پس از انقلاب و زمانی که روس‌ها کشور را ترک کردند، این واحد با مشکل کارشناس روبه‌رو نشد و حتی بعدها نیروهای متخصص این واحد در واحدهای فولادسازی کشور همچون فولاد مبارکه، فولاد خراسان و سایر فولادسازهای کشور نقش موثری را ایفا کردند.
از سوی دیگر، از همان ابتدا قرار بر این بود که مواد اولیه ذوب‌آهن اصفهان در داخل تهیه شود و همین موضوع آغازگر شناسایی و اکتشافات معدنی در ایران شد و در همین راستا معادن بسیاری شناسایی، تجهیز و استخراج شدند که از جمله آنها می‌توان به معادن زغال‌سنگ کرمان، شاهرود و طبس و همچنین معادن سنگ آهن در یزد و کرمان اشاره کرد. این کارخانه از آن زمان تاکنون نخستین و بزرگ‌ترین کارخانه تولیدکننده فولاد ساختمانی به‌شمار می‌رود. ظرفیت اولیه تولید این شرکت ۷۰۰ هزار تن فولاد بود که امروز این ظرفیت به حدود سه میلیون و 600 هزار تن در سال رسیده است. این واحد فولادسازی هم‌اکنون تولیدکننده انواع مقاطع فولاد ساختمانی و صنعتی و همچنین تولیدکننده ریل ملی در کشور است.
بررسی مدیران ذوب‌آهن در گذر زمان
دنیای اقتصاد در گزارشی تحلیل کرد: ذوب‌آهن اصفهان طی پنج دهه حیات خود همپای مشکلات، دستخوش تغییر و تحولات متعدد مدیریتی بوده و با عبور از 14 مدیر، 15 بار تغییر مدیریت را تجربه کرده و از بدو تاسیس تاکنون مدیرانی چون عبدالحمید شیبانی، محمد متقی، محمد مانی، حسین نیلی، داریوش شهیدی، احمد صادقی، محمود اسلامیان، محمدرضا فرقدانی، مسعود ابکا، بهرام سبحانی، حکم‌الله بابایی، صفرعلی براتی، اردشیر سعدمحمدی و منصور یزدی‌زاده داشته است. اواسط سال 96 صادقی مدیرعامل وقت ذوب‌آهن اصفهان از بهبود اوضاع این شرکت خبر داد و اعلام کرد که با اقدامات انجام‌‌شده ذوب‌آهن دیگر زیان‌ده نیست و به یک واحد تولیدی سودده تبدیل شده و به‌تدریج با پرداخت بدهی‌های خود و با راه‌اندازی پروژه ریل ملی دوباره می‌تواند به روزهای اوج خود بازگردد، اما شاهد بودیم که دوباره این مجموعه فولادی دستخوش تغییر مدیریت شد و در بیستم خرداد 1397 با تصمیم هیات‌مدیره شرکت، منصور یزدی‌زاده به عنوان مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان منصوب شد. برخی کارشناسان، عمر مدیریت صنعت فولاد را بین سه تا چهار سال می‌دانند، از این‌رو تغییر مدیریت ذوب‌آهن اصفهان در آن برهه از زمان و روی کار آمدن منصور یزدی‌زاده به عنوان شخصیتی «برند» در صنعت فولاد که بیش از دو دهه سابقه در بخش‌های مختلف ذوب‌آهن را داشت، بهترین گزینه محسوب می‌شد. یزدی‌زاده از آنجا که سمت‌هایی چون معاون برنامه‌ریزی و توسعه تا معاون فروش و بازاریابی را در ذوب‌آهن پشت‌سر گذرانده بود، برای این مجموعه فرسوده حکم ناجی را داشت، چراکه وی پرورش‌یافته خود ذوب‌آهن بود و با طی کردن مراحل مختلف از رده‌های پایین به بالا با بدنه این واحد فولادسازی کاملا آشنایی داشت.
چرخش کند فناوری قدیمی
بدون‌شک باید به این موضوع توجه داشت که جدا از هر نگاه مدیریتی، مشکلات مجموعه ذوب‌آهن ریشه‌دار از آن است که جابه‌جایی مدیریتی، مشکلات بنیادین آن را حل کند. مجموعه‌ای که نیم قرن از تاسیس آن گذشته و با فرسودگی تجهیزات و کهنه‌بودن فناوری روبه‌رو است که برای اصلاح آن نیازمند انقلابی در دل خود است. طی دهه‌های گذشته برخی اصلاحات روی خطوط تولید ذوب‌اصفهان انجام گرفته است. این تغییرات هرچند ضروری، اما کافی به نظر نمی‌رسد و در زمینه به‌روز بودن فناوری در قیاس واحدهای فولادسازی که بعدها در خط تولید قرار گرفتند، در رده بسیار پایینی قرار دارد.بخشی از خطوط تولید کارخانه ذوب‌آهن فرسوده است و نوسازی این خطوط نیازمند تعطیل شدن یک یا دو ساله تولید است تا این خطوط احیا شده و با جان تازه‌ای وارد مدار تولید شود که این امر در عمل، شدنی نیست.با توجه به این شرایط، کارشناسان معتقد به تصمیم‌های انقلابی در ذوب آهن هستند، زیرا در غیر این صورت در طول زمان و با فرسایش بخش‌های مختلف شاهد پیری و فرسودگی روز به روز آن خواهیم بود.
قدیمی‌ترین تولیدکننده فولاد کشور هنوز «معدن» ندارد
یکی از مشکلاتی که طی یکی، دو سال گذشته فشار بسیاری را بر شرکت ذوب آهن اصفهان وارد کرده، موضوع تامین سنگ‌آهن بوده است. شرکت ذوب‌آهنی که طی دهه‌های گذشته در اکتشافات سنگ‌آهن کشور نقش مهمی را ایفا کرده، اما خود مجبور به خرید سنگ‌آهن مورد نیاز از واسطه است، در زمان راه‌اندازی شرکت ذوب‌آهن اصفهان، ضرورت اکتشاف در کشور برای تهیه مواد اولیه آن بسیار الزامی بود. از همین‌رو ساخت ذوب‌آهن، نقطه عطفی برای اکتشافات معادن کشوربه شمارمی‌رفت و نیاز این واحد به سنگ‌آهن، زغال‌سنگ، آهک و نسوز سبب شد که اکتشافات معدنی مورد توجه قرار گیرد.
سخن پایانی
ذوب‌آهن اصفهان مجموعه‌ای عظیم با صدها هکتار زمین و امکانات فراوان و محل انباشت تجربه‌ای به میزان نیم قرن است. به‌نظر می‌رسد اگر مدیران ارشد کشور اراده کنند می‌توانند مجددا این واحد عظیم را به حرکت درآورند. شرکت‌های بزرگی نظیر ذوب‌آهن اصفهان بیشتر از آنکه مشکل سخت‌افزاری داشته باشند با مشکلات نرم‌افزاری و مالی دست به گریبانند. تجربه هم نشان داده این نوع مشکلات با مصوبه‌های دولتی قابل حل است.
مرتبط با :
ذوب آهن اصفهان