رابرت جی شیلر که در سال 2013 یکی از سه دریافت‌کننده جایزه نوبل اقتصاد بود، با نوشتن کتاب «اقتصاد روایی» نشان داد که چطور داستان‌ها و روایت‌ها بر اقتصاد تاثیر می‌گذارند
به گزارش کاماپرس، این استاد اقتصاد دانشگاه ییل پیش از این نیز در کتاب «سرمستی نابخردانه» پیش‌بینی درستی از حباب‌های بازار مسکن و سهام شرکت‌های آنلاین ارایه کرده بود. شیلر در کتاب اقتصاد روایی که در سال 2019 منتشر شده، تلاش می‌کند با بررسی روایت‌های عامیانه در زمان‌های مختلف، ارتباط بین روایت‌ها و رفتارهای اقتصادی و همچنین پیامدهای آن از جمله رکود، تورم، حباب‌های اقتصادی و جنگ را شناسایی کند. از نظر نویسنده، افراد به عنوان کسانی که بر پایه اطلاعات و شرایط جامعه تصمیم‌های اقتصادی می‌گیرند، به صورت جمعی و ناخواسته در بروز تحولات بزرگی مانند شکل‌گیری حباب‌های اقتصادی یا تورم ایفای نقش می‌کنند.
بیشتر بخوانید
در این خصوص رابرت شیلر معتقد است که رابطه داستان‌ها و واقعیت‌های اقتصادی رابطه‌ای دیالیکتیکی و دو سویه است. نویسنده این کتاب بر این باور است که علم اقتصاد عمدتا تاکنون متوجه آمار و ارقام بوده و از مفهوم روایت قافل شده است. از نگاه شیلر باید در کنار آمار و اطلاعات، عامل روایت را هم در نظریه‌های اقتصادی لحاظ کنیم. به این معنا که باید به شیوع و فراگیر شدن قصه‌ها و روایت‌ها در ساختن نظریات و فضای کلی حاکم بر اقتصاد جوامع توجه کرد.
حباب بیت‌کوین
نویسنده معتقد است بیت‌کوین یک رمزارز حبابی است که سفته‌بازها به وجود آورده‌اند. طرف‌داران بیت‌کوین اغلب به این موضوع اشاره می‌کنند که حمایت مردم از بیت‌کوین در اصل شبیه حمایت آن‌ها از خیلی چیزهای دیگر است. برای نمونه، طلا هزاران سال است که در ذهن مردم ارزش بسیار بالایی دارد، ولی اگر انسان در ابتدا از چیز دیگری به‌عنوان پشتوانهٔ پول استفاده کرده بود، شاید مردم هم ارزش کمی را به این فلز نسبت می‌دادند. مردم در اصل به این دلیل طلا را ارزشمند می‌دانند که تصور می‌کنند دیگران هم برای آن ارزش قائل‌اند. افزون بر این، پیتر گاربر در کتاب سال ۲۰۰۰ خودش به نام «نخستین حباب‌های مشهور۴۲»، بیان می‌کند که حباب‌ها می‌توانند مدت زیادی باقی بمانند. مدت‌ها پس از جنون گل لالهٔ قرن هفدهم، گل‌های لالهٔ زیبا و کمیاب همچنان ارزش زیادی داشتند که البته به‌شدت گذشته نبود. جنون گل لاله حتی همین امروز هم به شکل خفیفی وجود دارد. همین اتفاق شاید برای بیت‌کوین هم بیفتد.
با این‌همه، ارزش بیت‌کوین به‌شدت ناپایدار است. یک بار، بر اساس عنوانی که در روزنامهٔ وال‌استریت ژورنال درج شد، قیمت بیت‌کوین بی‌آنکه پای خبر خاصی در میان باشد، ظرف چهل ساعت ۴۰ درصد بالا رفت. این بی‌ثباتی گواهی بر همه‌گیری روایت‌های اقتصادی است که می‌تواند به نوسان دیوانه‌وار قیمت‌ها منجر شود.
تاثیر روایت‌ها بر رفتار اقتصادی مردم
نویسنده کتاب مذکور برای آنکه دیدگاه خود را توصیف کند از شاخه‌های مختلف علم استفاده می‌کند. از نظریه ادبی تا روان‌شناسی. او به این موضوع می‌پردازد که روایت‌ها چطور روی رفتار مردم و تصمیمات اقتصادی آن‌ها اثر می‌گذارد. بر این اساس پیش فرض علم اقتصاد این است که آدم‌ها فاعلین منطقی هستند، به این معنا که اطلاعات را از محیط می‌گیرند و بر اساس آن تصمیم می‌گیرند.
از نگاه شیلر داستان‌های فراگیر مثل استعاره می‌مانند، یعنی یک ایده‌ای را به صورت غیرمستقیم به ما می‌دهند و به شیوه فکر کردن افراد جهت می‌دهد. از این رو بسیاری از انسان‌ها تصمیمات‌شان را بر اساس روایت‌ها می‌گیرند. در این چارچوب، می‌توان از لابه لای قصه‌ها یک طرحی از نظام باورهای افراد را پیدا کرد. بنابراین قصه‌ها به مثابه یک نقشه راه و دستور رهنما عمل می‌کنند.
اما هدف این کتاب آن است که مردم را تشویق کند تا روایت‌های اقتصادی‌ای را بشناسند و در تفکرات‌شان جای دهند که به شکل‌گیری رخدادهای اقتصادی بزرگی مانند بحران‌ها و کسادی‌ها و رکودهای درازمدت کمک می‌کنند تا بدین ترتیب توانایی‌شان در پیش‌بینی و برخورد با چنین رخدادهایی افزایش یابد. پیش از آنکه بتوانیم این رخدادها را به شکل مطمئنی پیش‌بینی کنیم باید درک مختصری از علل اصلی و واقعی آن‌ها به دست بیاوریم. مسئله اصلی آن است که تعیین کنیم علت کدام است و پیامد کدام است.
به طور کلی هیجان جزء مهمی از ساختار روایت‌های اقتصادی و غیراقتصادی است و خودش را در داستان‌ها نشان می‌دهد. رمان‌ها و فیلم‌های تاریخی خارج از جریان اصلی تاریخ‌اند ولی بهتر از خود تاریخ کمک‌مان می‌کنند تا احساسات موجود در تاریخ را بفهمیم و برخی روایت‌هایی را درک کنیم که پیش‌‌برنده تاریخ هستند. رمان‌نویس یا فیلم‌ساز تاریخی که گفت وگوها را به کمک تخیل خود واطلاعات به دست آمده از پژوهش‌ها شکل دهد،بیشتر شبیه مخترع است تا پژهشگر.
از اوایل قرن نوزدهم دسته بزرگی از روایت‌ها درباره اطمینان بر نوسانات اقتصادی تاثیر گذاشته‌اند، اطمینان مردم به بانک‌ها، به کسب و کار، به یکدیگر و به اقتصاد. به لحاظ اقتصادی،مهمترین داستان‌ها آن‌هایی‌اند که به اعتماد دیگران و تلاش برای ارتقای سطح اطمینان عمومی مربوط می‌شوند.
پشت پرده آمارها
کتاب اقتصاد روایی، به اهمیت داستان‌ها و برداشت‌های عموم جامعه از تحولات و رخدادهای اقتصادی اشاره می‌کند. رابرت جیمز شیلر نویسنده این کتاب، قصد دارد که شما را با پشت پرده آمارهای خشک و بی‌روح اقتصاددانان آشنا کند. در کتاب اقتصاد روایی متوجه خواهید شد که روایت‌ها و نقل‌قول‌های روزمره یا حتی به‌خاطر آوردن بحران‌های اقتصادی گذشته، می‌تواند روی تصمیم‌گیری‌های فعلی یا آتی شما تأثیر بگذارد.
در این کتاب مثال‌های زیادی آورده شده تا به شما نشان دهد که روایت‌ها به‌خودی خود شکل نگرفته و اغلب آن پیشینه‌ای تاریخی داشته است. برای مثال اقتصاددانی به نام لافر که طراح منحنی لافر است اعتقاد داشت که مالیات کمتر باعث افزایش درآمد مالیاتی دولت می‌شود. مارگارت تاچر و ریگان با استفاده از این باور رایج توانستند در زمان خود عملکرد خوبی داشته باشند. حتی در آن زمان یک نویسنده رمانی نوشت که در آن عده‌ای از سرمایه‌گذاران به‌خاطر مالیات بالا نتوانسته بودند فعالیت‌شان را ادامه دهند! مقبولیت این کتاب و پیروزی انتخاباتی ریگان و تاچر به‌واسطه داستانی فراگیر بود که مدت‌ها قبل اتفاق افتاده بود. در این کتاب خواهید آموخت که چگونه درک درستی از داستان‌های اقتصادی داشته باشید و تصمیم های منطقی تری بگیرید.
کتاب اقتصاد روایی با ترجمه سعید زرگریان توسط انتشارات آموخته منتشر شده است و تاکنون دوبار زیرچاپ رفته است. برای تهیه این کتاب می‌توانید به سایت انتشارات آموخته مراجعه کنید. چاپ دوم این کتاب 424 صفحه و 84 هزار تومان قیمت دارد.
انتهای پیام
مرتبط با :
آموخته