وقتی کرونا ایران را در نوردید، قرنطینه خانگی – موثرترین چاره برای کاهش خطر ابتلا و مرگ – بسیاری افراد را مدتها خانه نشین کرد اما خانه نشینی تورلیدرها با دیگران تفاوت داشت. آنها، هم از کسب درآمد محروم شدند و هم از سفر کردن به عنوان بزرگترین عشق زندگی شان.
به گزارش کاماپرس، سفر برای تورلیدرها تنها یک حرفه نیست . آنها با تنفس در حال و هوای سفر، زندگی خود را معنی می‌کنند. به همین دلیل تعطیل شدن کسب وکار سفر برای آنها سختی مضاعفی داشت. سعید ایوبی یکی از راهنمایان شناخته شده گردشگری، درباره خسارت‌های کرونا به صنعت گردشگری و تورلیدرها به «کاماپرس» می‌گوید: صنعت گردشگری چه از لحاظ هتل، ترانسفر، اقامت، رستوران ها و چه در بخش شرکت های گردشگری و راهنمایان تور آسیب شدیدی از کرونا متحمل شد. راهنمایان تور تقریبا از اولین روزهای شروع کرونا در ایران خانه نشین شدند. تمامی سایت‌ها، موزه ها و آثار تاریخی تعطیل شد و کسب وکار تورلیدرها به طور کل خوابید.
وی درباره نحوه گذران وقت در ایام قرنطینه افزود: خود من تلاش کردم این تهدید را تبدیل به فرصت کنم. قبلا زمان کمی برای حضور در کنار خانواده داشتم و این ایام، جبران گذشته بود. ضمنا در این فرصت کتاب می‌خواندم، از برنامه های زنده در شبکه های مجازی استفاده می کردم، فیلم می‌دیدم و برای روزهای آینده آماده می‌شدم.
چرخ گردشگری ابتدا با سفرهای کوتاه به گردش درمی‌آید
ایوبی درباره آینده گردشگری در دوران بعد از کرونا می‌گوید: به آینده باید از چند منظر نگاه کرد. دوران پساکرونا دوران بسیار مهمی است چرا که فشار روحی و روانی شدیدی در دوره محدودیت‌های کرونایی به مردم وارد شده است. برای شروع دوباره سفرها، مسافران نیازمند امنیت خاطر هستند. باید به روزهای آینده امید داشت و دید وضعیت کرونا در خارج از ایران و در داخل چطور خواهد شد.
به عقیده ایوبی، به نظر می‌رسد چرخ گردشگری ابتدا با سفرهای کوتاه به گردش درآید. تصور من این است که ابتدای برداشتن محدودیت‌ها ، بیشتر مردم حس طبیعت‌گردی دارند و به جاهایی تمایل پیدا می‌کنند که امکان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی وجود دارد. بنابراین جاهای شلوغ در اولویت مردم نیست.
موضوع دیگرسن افراد سفر کننده است. با توجه به اینکه سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت ایران هم قبلا در این خصوص هشدار داده اند، افراد بالای 60 سال سفرهای داخل استانی را ترجیح می دهند و با وسیله نقلیه خودشان به سفر می‌روند.
پیش بینی میشود در ماه های بعدی سفرهای بلندمدت مورد توجه قرار گیرد. در واقع سفرهای داخلی وقتی رونق می گیرد که کرونا کاملا از بین رفته باشد و گذشت زمان این اطمینان خاطر را به همه بدهد تا بتوانند از سفرها با خیال راحت لذت ببرند.
در جذب توریست ورودی تا یک سال و نیم آینده مشکل خواهیم بود
ایوبی اظهار نظر در مورد روند سفرهای خارجی را بسیار دشوارتر می‌داند و در این باره می‌گوید: کرونا بحران‌های عمیقی در اروپا و آمریکا ایجاد کرده است. این کشورها از کرونا به شدت تاثیر منفی پذیرفتند و بخش گردشگری این کشورها هم به احتمال فراوان تا یک سال آینده تحت تاثیر تبعات منفی کرونا قرار خواهد داشت. با توجه به اینکه ایران یک مسیر دور برای کشورهای اروپایی محسوب میشود فعلا تا یک سال و نیم، در جذب توریست ورودی هم دچار مشکل خواهیم شد مگر اینکه کرونا کاملا از بین برود.
برای بهتر شدن اوضاع گردشگری ورودی، لازم است برنامه دقیق بازاریابی ایران از طریق وزارت گردشگری به دنیا اعلام شود تا بتوانیم جذب توریست داشته باشیم و این امر به رونق صنعت گردشگری منتهی شود.
مشکل اصلی حرفه ما، نبود پایداری شغلی است
ایوبی درمورد چالش های شغلی تورلیدرها می‌گوید: مشکل اصلی حرفه ما، نبود پایداری شغلی در این شغل است. صنف گردشگری درایران دستخوش تحولات بسیاری شده و شاغلان این حرفه هم تحت تاثیر این تحولات قرار گرفته اند. یکی از مشکلات اساسی تورلیدرها این است که حقوق و مزایای ثابت و بیمه‌ای به راهنمایان گردشگری تعلق نمی‌گیرد در حالی که این راهنمایان گردشگری هستند که لذت واقعی سفر را به توریست ها می چشانند. در واقع شغل راهنمایان گردشگری یک شغل پاره وقت است و به نوعی یک حرفه فصلی حساب می شود و بیمه به آنها تعلق نمی گیرد و این مشکل جدی صنف ماست.
این راهنمای گردشگری در پاسخ به این که انتظار شما از دولت چیست، می‌گوید: اجرای یک برنامه جامع و دلگرم کننده از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، راهنمایان گردشگری را به روزهای خوش آینده امیدوار خواهد کرد. در حال حاضر وام هایی با نرخ 12 درصد به فعالان این صنف پرداخت می شود که رضایت بخش نیست. وضعیت کرونایی کشور هم باعث شد فصل‌های پرسفر سال برای تورلیدرها از دست برود. مهم‌ترین مطالبه راهنمایان تور، مشخص شدن جایگاه و ثبات حرفه آنها در صنعت گردشگری است. این موضوع، مطالبه‌ایست که سال‌های سال بلاتکیف باقی مانده است.
گردشگری جزو نیازهای درجه دوم و سوم زندگی مردم است
شهاب شاه علی یکی دیگر از تورلیدرهایی است که مجری تور تخصصی تورهای تهران‌گردی به شمار می‌رود. وی درباره ایام چگونگی گذران ایام کرونا به کاماپرس می‌گوید: با شیوع کرونا تورهای تهران گردی به طور کامل متوقف شد. البته ما در این ایام اقدام به راه اندازی سایت و تولید محتوا برای آن کردیم و از طریق صفحات مجازی و ایسنتاگرام نیز به تولید و انتشار محتوا پرداختیم. ضمنا سعی کردیم از این فرصت برای افزایش سطح دانش خود نیز استفاده کنیم.
وی درباره زمان بهبود اوضاع گردشگری در کشور می‌گوید: تصور من این است که به تدریج با رفع محدودیت‌ها، گردشگری هم وضعیت عادی تری پیدا می کند کما اینکه در حال حاضر هم ترس از کرونا کم‌رنگ‌تر شده و مردم به خیابان‌ها آمده اند. البته با توجه به اینکه گردشگری جزو نیازهای درجه دوم و سوم زندگی مردم است، انتظار رونق آنچنانی از این صنعت نمی‌رود اما پیش بینی میشود سفرها بعد ازعید فطر از سر گرفته شود و سفرهای اداری و کاری و همچنین سفرهای گردشگری رونق نسبی بگیرد.
اجرای طرح‌های ناکارآمد گردشگری توسط دولت و شهرداری
این فعال صنعت گردشگری در پاسخ به این که تورهای داخلی در روزهای پیش‌رو چه وضعیتی خواهند داشت، می‌گوید: اعتماد کردن مردم به تورها و تورگردی‌ها، اندکی جای بحث دارد چرا که به هر حال ماهیت کار گردشگری دست جمعی و تورگردی به صورتی است که با فاصله گذاری اجتماعی مورد قبول مراجع بهداشتی تا حدودی در تناقض قرار می‌گیرد. تصور می کنم بازگشت رونق به تورهای داخلی مدتی زمان می برد و باید قبول کنیم وضعیت هم به شرایط قبل از کرونا باز نمی‌گردد.
وی در پاسخ به این پرسش که در شرایط کنونی چه انتظاری از دولت دارید، می‌گوید: به نظر می رسد آینده گردشگری در کشور ما کمی تیره تر از کشورهای دیگر باشد. انتظاری که از دولت داریم این است که یا به معنی واقعی از صنعت گردشگری حمایت کند یا به طور کل خود را کنار بکشد و دخالتی در این صنعت نکند. به اعتقاد من حضور و دخالت دولت و نهادهایی مثل شهرداری در صنعت گردشگری نه تنها امور این صنعت را تسهیل نکرده بلکه برخی مواقع کار را سخت‌تر هم کرده است.
عدم وجود رویه ثابت برای کسب مجوز بازدیدها و اینکه همواره شاهد این هستیم که مجوزهای بازدید از بسیاری از اماکن که ادعا میشود بازدید ندارند برای عده ای محدود صادر می شود نیز از معضلات گردشگری ماست.
برای مثال شهرداری تهران طرحی به نام تهران‌گردی به صورت رایگان برای مردم در نظر گرفت و در پی آن تورهایی را هم برای اجرای این طرح مستقر کرد. این طرح در پیک سفرهای نوروزی انجام شد و به آژانس‌های گردشگری ضربه بدی زد در حالی که بهتر بود به زمان های دیگری موکول می‌شد یعنی زمانی که که کمبود مسافر وجود دارد، از طرفی حتی پول راهنمایان این طرح هم پرداخت نشد.
شاه علی همچنین با بیان این که گردشگری در کشور ما به تازگی به عنوان صنعت شناخته شده است، می‌افزاید: باید برای توسعه این صنعت برنامه‌های جامع‌تر و عملیاتی‌تر داشته باشیم و می‌توانیم از تجربه برخی از کشورهای همسایه استفاده کنیم. بخش بزرگی از صنعت گردشگری در اختیار دولت است و دولت اگر اراده‌ای برای توسعه گردشگری داشته باشد می‌تواند تسهیلاتی را برای رونق این صنعت لحاظ کند. برای مثال دولت می‌تواند در حوزه صنایع دستی و محصولات بومی و فروش آنها تبلیغات و حمایت‌های بیشتری انجام دهد.
تورلیدرها آخرین گروهی هستند که به کار باز می‌گردند
سهیلا رهنمایی راهنمای گردشگری استان گیلان، تورلیدر دیگری است که برای درک شرایط فعالان این صنف با وی گفتگو کردیم.
خانم رهنمایی با بیان این که راهنمایان گردشگری سفیران دوستی فرهنگ ها هستند، به «کاماپرس»، می‌گوید: آنها با بسیاری از سختی‌ها و مشکلات کنار می آیند و به کارشان عشق می‌ورزند.
وی ادامه می دهد: اجرای یک تور، با تجارب و خاطرات زیادی همراه است و طی سه ماه گذشته که کرونا خانه نشینی را به فعالان گردشگری و تورگایدها تحمیل کرد، خاطرات تورهای قبلی برای تورلیدرها و فعالان این حوزه تداعی شد.
این فعال حوزه گردشگری می افزاید: یکی از مهم ترین گروه های آسیب پذیر از ویروس کرونا، راهنمایان گردشگری بودند و آنها آخرین گروهی هم هستند که به فعالیت خود بازخواهند گشت. در حال حاضر هیچ کدام از ما فعالیتی نداریم. برخی هم از این شغل فاصله گرفته اند و به فکر شغل جدیدی هستند، هرچند شاید وضعیت از سال آینده بهتر شود.
وی با بیان این که ما برای شروع مجدد مسیرهای گردشگری و فعالیت دوباره نیاز به زمان طولانی‌تری داریم، یادآور می شود: بخش هایی مثل هتل ها، اقامتگاه ها، رستوران ها و سایر بخش های گردشگری مثل زنجیره ای به هم متصل اند و با توجه به تعطیلی طولانی مدتی که کرونا در این اصناف ایجاد کرد برای شروع مجدد نیاز به زمان بیشتری خواهیم داشت.
خانم رهنمایی با ابراز امیدواری نسبت به حمایت دولت از فعالان صنعت گردشگری خواستار حمایت های بیمه ای از تورلیدرها شد و گفت: مشکل بیمه تورلیدرها یکی از بزرگترین مشکلاتی است که باید توسط دولت مرتفع شود. برای مثال بنده 10 سال بیمه آزاد هستم و هر سال هم هزینه پرداخت این حق بیمه بیشتر میشود.
لزوم رفع محدودیت‌ها را در تورهای ورودی و خروجی
فرید روشنایی یکی از راهنمایان گردشگری است که با خوش بینی بیشتری به آینده این صنف نگاه می‌کند. وی با بیان این که در شرایط کرونا و پسا کرونا برای همه اصناف مشکلاتی پیش آمده که راهنمایان گردشگری نیز از آن مستثنی نیستند، به «کاماپرس» می گوید: در این روزهای کرونایی راهنمایان مطالعه می کنند تا اطلاعات خود را گسترش دهند. بنده هم سعی می کنم، دوره های آنلاین برگزار و طراحی کنم.
روشنایی با تاکید بر این که کشورها برای رونق کسب وکارهای مختلف به گردشگری نیاز دارند، می‌افزاید: به نظر می‌رسد تورهای داخلی به زودی رونق بگیرد و تورهای ورودی هم با قدرت بیشتری به حالت قبل بر گردد. معتقدم مردم هم برای فراموشی این روزها و عبور از خاطرات تلخ ، به سفر روی خواهند آورد.
وی خاطرنشان می کند: با توجه به شرایط پیش آمده و بیکار شدن خیلی از راهنمایان تور، دولت باید از این فعالان زحمتکش صنعت گردشگری حمایت کرده و محدودیت ها را در بحث تورهای ورودی و خروجی کمتر کند تا این صنعت جان بگیرد و همه کسانی که زیر چتر صنعت گردشگری هستند از آن استفاده کنند. وی با لحنی امیدوارانه تصریح می کند: صنعت گردشگری همیشه بالا و پایین داشته است، پس باید صبور باشیم چرا که قطعا اتفاقات خوبی در پیش است.
کرونا تشدید کننده مشکلات قبلی است
مجتبی جماعتی از جمله راهنمایان باتجربه گردشگری است که کرونا را تشدید کننده مشکلات این صنف می‌داند. وی در این باره به کاماپرس می‌گوید: بیش از یک دهه از فعالیت من در حوزه تورلیدری می‌گذرد. با توجه به تجربه هایی که دارم و در هیات مدیره راهنمایان گردشگری استان گیلان و کانون راهنمایان گردشگری کل کشور هم حضور داشتم، به جرات می گویم شغل ما بسیار پرریسک است. جماعتی یادآور میشود: مشکلات ما به ماه ها قبل از کرونا بر می گردد، یعنی زمانی که موضوع گرانی بنزین پیش آمد و تنش هایی که در پی آن اتفاق افتاد، شوک عجیبی به کشور وارد کرد. در پی این اتفاقات، تورهای داخلی یا کم برگزار شد یا اصلا برگزار نشد. بعد از آن هم شهادت سردار سلیمانی و حمله ایران به پایگاه های آمریکا در عراق به اضافه سیلاب ها و بارش شدید برف در برخی استان‌ها را شاهد بودیم . کرونا هم به شدت به صنعت گردشگری صدمه زد. خیلی از تورهای گردشگری به دلیل این عوامل لغو شد. وی تاکید می کند: بنده جزو کسانی هستم که بیش از 9 ماه در سال تورگردانی می کنم و بعد از کرونا عملا بیکار شدم.
لغو پرداخت عوارض خروج برای تورگردان ها
وی هم مثل بسیاری دیگر از راهنمایان گردشگری معضل بزرگ این صنف را مشکل بیمه تورگردان‌ها برشمرده و در این باره به «کاماپرس» می‌گوید: سال ها برای بیمه راهنمایان تلاش کردیم در جلسات متعدد شرکت کردیم اما نتیجه نداشت. این امر دغدغه خیلی از راهنمایان است و امنیت شغلی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. توقع داشتیم دولت مسئله را حل کند اما نتیجه‌ای نداشت. حداقل کاری که دولت می‌تواند انجام دهد، تضمین شغلی این حرفه است. یا این که حداقل برای تورگردان‌ها پرداخت عوارض خروج کشور الزامی نباشد. با این اوصاف و با وجود این سابقه طولانی کار، روزهای خوشی برای این صنعت نمی‌بینم، البته دولت می تواند با تصویب قوانین قابل اجرا و با هدف درآمدزایی از این صنعت ، زنجیره کم توان گردشگری رو به حرکت در بیاورد.
پلیس به جای حمایت در کار ما کارشکنی می کند
ریحانه عبدی تور لیدری است که از همان ابتدای گفتگو با گفتن انتظاری از دولت ندارم، تکلیف خود را با دولت یکسره می کند! وقتی از وی می‌پرسیم چرا با وجود آن که کرونا شما را بیکار کرده انتظاری از دولت ندارید، می‌گوید: دولت کاری برای ما تورلیدرها نمی کند. چند سال است می‌خواهند تورلیدرها را بیمه کنند اما هنوز عملی نشده است. با وجود آنکه انتظارات ما از دولت بسیار است اما دولت هیچ یک را عملی نکرده است.
این راهنمای گردشگری می‌افزاید: شغل ما هنوز به رسمیت شناخته نمی‌شود. حقوق و دستمزد تورلیدرها هم ناچیز است و هر سال همان حق الزحمه های قبلی تمدید میشود هر چند حق الزحمه در آژانس های مختلف، تفاوت‌هایی دارد.
پیامدهای مخرب سقوط هواپیمای اوکراینی بر گردشگری ورودی
خانم عبدی با ناخوشایند توصیف کردن ایام بیکاری برای اهالی سفر و تورلیدرها به کاماپرس می‌گوید: به عنوان یک تورگاید مطالعاتم را بیشتر می کنم تا بعد از کرونا قوی تر ظاهر شوم با این حال درحال حاضرهیچ درآمدی نداریم و به ناچار از اندک پس اندازی که دارم، استفاده می‌کنم.
وی ادامه می دهد: هر چند گفته می شود که تا یکسال دیگر شرایط به روال قبل بر می‌گردد اما شخصا به عادی شدن وضعیت تورهای ورودی امیدوار نیستم. به ویژه با اتفاقی که در ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی افتاد تا 3 و 4 سال دیگر شاید توریست خارجی در کشور به شکل قبل نبینیم. ناگفته نماند تورهای خروجی هم به دلیل افزایش قیمت دلار کم خواهد شد. بنابراین باید به تورهای داخلی بسنده کنیم که آن نیز به دلیل وضعیت معیشتی بد مردم زیاد جای امیدواری ندارد.
امیدواری به بیمه شدن تورلیدرها
میثم امامی آخرین تورلیدری است که با او در مورد مشکلات فعالان این صنف در ایام کرونایی گفتگو کردیم.
امامی به دور از ناامیدی سایر هم صنفان خود سخن می‌گوید و با بیان این که در این روزها که فعالیت ما متوقف شده، مشغول مطالعه هستم، به «کاماپرس» اظهار می‌کند: باید گفت برای یک راهنمای تور این تعطیلی‌های موقتی و وقفه های کاری تا حدودی طبیعی است چرا که حرفه راهنمای تور یک کار ثابت نیست، بلکه فصلی و موقتی است.
وی می افزاید: طی سال های اخیر نیز با ایام بیکاری مشابه این روزها مواجه بوده‌ایم به همین دلیل راهنمایان تور به این وضعیت که یک یا شش ماه استراحت کنند، عادت دارند. هرچند از این نباید گذشت که روزهای بیکاری و تعطیلی کرونا طولانی تر از گذشته بود و به همین دلیل محدودیت فعالیت ما بیشتر شد.
وی بیان می‌کند: در حال حاضر خود را برای روزهایی که گردشگری دوباره رونق بگیرد، آماده می‌کنم تا آن موقع حسرت نخورم که چرا من آماده نشدم و از فرصت کرونا برای افزایش دانش خود، استفاده نکردم. به نظر من روزهای خوب گردشگری دوباره برخواهند گشت. گردشگری یکی از نیازهای مردم است. شاید مدل و بدنه گردشگری فرق کند اما مقصد و هدف گردشگری همان خواهد بود.
این فعال صنعت گردشگری درباره اقداماتی که از دولت برای حمایت از تورلیدرها انتظار می رود، با تورلیدر قبلی هم نظر است و می‌گوید: هیچ انتظاری از دولت ندارم اما اعتقاد دارم من و هم صنفی‌هایم باید آنقدر با هم متحد شویم تا دولت وادار و یا تشویق به حمایت از این بخش شده و حرفه راهنمای تور را به عنوان یک شغل به رسمیت بشناسد و حقوق متناسب با آن تعریف کند، هر چند باید قبول کرد که پذیرش یک شغل موقتی و فصلی به عنوان یک شغل رسمی و پایدار سخت است اما راهکارهایی برای این کار هست.
وی با ابراز امیدواری به بیمه شدن تورلیدرها خاطرنشان می‌کند: با تلاش هایی که در مجلس انجام شده و طرحی که در کمیسیون تلفیق هم تایید شده، 2 هزار نفر از راهنمایان تور بیمه خواهند شد که از نظر من در صورت عملیاتی شدن این طرح، کمک بسیاری به جامه فعال در بخش گردشگری خواهد کرد چرا که اگر شمار راهنمایان فعال کشور را در نظر بگیریم شاید از این تعداد هم کمتر باشند.
انتهای پیام
میراث فرهنگی یک سایت معرفی کرده برای سر شماری لیدر ها و بیمه و تسهیلات! من بعد از ساخت پروفایل به هیچ وجه نتونستم وارد بشم!
به نظرم اگر بنا بر سرشماری باشه همه ی ما لیدر های کارت دار هستیم و اسممون تو میراث استان ها ثبت شده!