این روزها زمزمه‌های قطع یارانه دهک‌های با درآمد بالای جامعه بسیار جدی‌تر از گذشته به گوش می‌رسد؛ ادعایی که کسری بودجه دولت و امکان کاهش هزینه‌های دولت از طریق آن می‌تواند گواهی محکم بر آن باشد.
به گزارش کاماپرس، با وجود سیاست کلی قانون پرداخت یارانه نقدی مبنی بر حذف تدریجی دهک‌های با درآمد بالا از لیست خانوارهای یارانه‌بگیر، این اقدام با وجود گذشت سال‌ها همچنان در هاله‌ای از ابهام است اما شرایط فعلی بودجه دولت و حرف و حدیث‌هایی که از گوشه و کنار به گوش می‌رسد، حاکی از آن است که احتمال حذف دو تا سه دهک با درآمد بالا از جمعیت یارانه‌بگیران وجود دارد.
صرفه‌جویی 10 هزار میلیاردی از محل حذف دهک‌های پردرآمد
تکلیف حذف دهک‌های بالای درآمدی برای چندمین سال متوالی، در حالی پیش روی دولت قرار دارد که حداقل می‌تواند ۱۰ هزار میلیارد تومان از محل آن در شرایط موجود صرفه‌جویی کند، اما این که دولت به حذف پردرآمدها وارد می‌شود یا این که مانند گذشته محتاطانه عمل می‌کند و اقدام جدی در این رابطه صورت نمی‌گیرد، جای سوال دارد.
چند درصد جمعیت ایران یارانه می‌گیرند؟
بنابر گزارش ایسنا، از سال ۱۳۸۹ تاکنون هر ماه مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به حساب افراد حاضر در لیست سازمان هدفمندی یارانه‌ها واریز می‌شود که طبق آخرین اعلام مسوولان دولتی حدود ۷۸ میلیون نفر یعنی بالای ۹۰ درصد جمعیت ایران را در بر می‌گیرد.
هزینه پرداخت یارانه نقدی چقدر است؟
این مبلغ هر چند ناچیز سالانه هزینه سنگین بیش از ۴۲ هزار میلیارد تومانی را برای دولت‌ها به همراه داشته که در مقاطعی حتی به دلیل کسری منابع در تامین هزینه آن، استقراض از بانک مرکزی نیز صورت گرفته است؛ در عین حال که موجب شده سهم بخش‌های دیگر از جمله تولید یا هزینه‌های مربوط به دولت در منابع هدفمندی یارانه‌ها نادیده گرفته شود.
به هر صورت برای ممانعت از ایجاد کسری بیشتر منابع و هدر رفت آن، چند سالی است که در قانون بودجه الزام حذف سه دهک بالای درآمدی از جمعیت گسترده یارانه بگیر وجود دارد، اما دولت در مقاطعی رسما اعلام می‌کرد که توانایی چنین حذفی را ندارد و در مواردی هم که نسبت به آن اقدام کرد با اعتراض مواجه شده و نتیجه چندان مثبتی به همراه نداشت.
بی‌نتیجه ماندن حذف دهک‌های بالا در سال 98
در سال گذشته دولت اعلام کرد که برای انجام تکلیف بودجه در حذف سه دهک بالا ورود کرده و از شهریور ماه ۱۳۹۸ بود که حذف را آغاز کرد، ولی طولی نکشید که ظاهرا این ماجرا نیمه کاره باقی ماند؛ به طوری که اعلام شد حدود یک میلیون نفر حذف شدند و با توجه به ابعادی که می توانست به دنبال داشته و نگرانی‌های در بین مردم از جهت حذف یارانه بگیران ایجاد شود، ظاهرا برنامه دولت برای اجرای قانون تکمیل نشد و آخرین اظهارات از پرداخت یارانه به همان حدود ۷۸ میلیون نفر حکایت داشت.
این در حالی است که براساس قانون بودجه امسال نیز دولت موظف به حذف سه دهک بالای درآمدی شده است و اخیرا هیات وزیران آیین نامه مربوط به تبصره هدفمندی را تدوین کرد که طبق آن وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف شد تا با استفاده از کلیه بانکهای اطلاعاتی نسبت به شناسایی سه دهک بالای یارانه بگیران اقدام کند.
به هر صورت هزینه سنگین پرداخت یارانه‌های نقدی و کسری منابعی که در یارانه و در حال حاضر در بودجه دولت وجود دارد موضوعی است که حذف یارانه‌ها را الزامی می‌کند اما تجربه گذشته نشان داده که تضمینی برای حذف سه دهک بالا و اجرای قانون بودجه وجود ندارد؛ آنهم در شرایطی که اقدام دولت در اجرای طرح کمک معیشتی نشان داد که به سهولت می تواند برای این سه دهک پرداختی انجام ندهد.
در سال گذشته و با اجرای طرح کمک معیشتی که با اصلاح قیمت بنزین در دستور کار قرار گرفت، دولت از بین ۷۸ میلیون یارانه بگیر، ۶۰ میلیون نفر را گزینش کرد تا به آنها کمک معیشتی پرداخت کند که این نشان می‌داد می‌تواند به راحتی ۱۸ میلیون باقی مانده که معتقد بود در دهک‌های بالا قرار دارند را حذف کند اما تاکنون درباره جمعیت یارانه بگیران چنین اقدامی انجام نداده و در حذف این گروه ملاحظه کرده است.
برای ۱۸ میلیون نفر در یک سال حداقل ۱۰ هزار میلیارد تومان منابع برای پرداخت یارانه نقدی لازم است که البته خانوارها نیازی نیز به دریافت آن ندارند، اما در شرایط موجود کسری بودجه می‌تواند کمکی به منابع دولت باشد.
نیاز دولت به بخشی از یارانه
ایسنا در این رابطه می‌نویسد: اخیرا نیز نوبخت – رئیس سازمان برنامه و بودجه- با اشاره به شرایط کنونی بودجه‌ای و کسری منابع و همچنین الزام برای تامین جایگزین‌های درآمدهای نفتی به یارانه‌های پرداختی اشاره کرده و گفته که در حال حاضر ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان به صورت آشکار و پنهان یارانه پرداخت می‌شود که باید بتوان درصدی از آن را برای منابع دولتی استفاده کرد.
این در شرایطی است که از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پرداختی در سال حداقل ۷۰ هزار میلیارد آن به صورت نفدی است که ۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومانی و حداقل ۳۰ هزار میلیارد تومان بابت کمک‌های معیشتی پرداخت می‌شود که در صورت پرداخت هدفمند این منابع به گروه های هدف طبق بانکهای اطلاعاتی که دولت اعلام کرده در اختیار دارد، می تواند در زمان فعلی کمکی به تامین منابع باشد.
پایان پیام
