استان کرمان را می‌توان استان خشت و گِل نامید. استانی که نه فقط بافت تاریخی آن در شهر کرمان با دیوارها و جداره‌های خشتی تزئین شده، بلکه بزرگترین سازه تاریخی خشتی در جهان یعنی ارگ بم نیز در مجاورت شهر بم و در فاصله 2.5 ساعته تا شهر کرمان واقع شده است.
به گزارش کاماپرس، این مکان دیدنی یکی از آثار ارزشمند تاریخی ایران است که بسیار پرماجراست و بدلایلی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، ارزش بارها دیدن را دارد:
قلعه دوباره سرپا شده پس زلزله بزرگ
ارگ بم روز ۵ دی ۱۳۸۲ در اثر زلزله شدید 6.6 ریشتری آسیب زیادی دید و تقریبا 80 درصد این ارگ زیبا با خاک یکسان شد. پس از زلزله خیلی از کشورها از جمله ژاپن، ایتالیا و فرانسه در بازسازی ارگ بم همکاری کردند و اکنون دیدن این ارگ تاریخی بازسازی شده پس از آن زلزله ویرانگر بسیار دیدنی خواهد بود. پروژه بازسازی ارگ بم تا سال 1390 به مدت 8 سال ادامه یافت و یکی از پروژه‌های موفق بازسازی اماکن تاریخی در جهان است. بازدید ارگ بازسازی شده و مقایسه آن با تصاویر پس از زلزله که به تلی از خاک تبدیل شده بود، برای علاقه مندان به تاریخ بسیار ارزشمند است.
روایت تاریخ از پیش میلاد مسیح تا پس از اسلام
تاریخ دقیق ساخت ارگ بم مشخص نیست، اما آثار یافت شده در آن به حدود ۵۷۹–۳۲۳ سال قبل از میلاد هم می‌رسد. در واقع بازدید از ارگ بم به معنای بازدید از یک مکان تاریخی پیش از میلاد مسیح است. البته تاریخ ساخت هسته مرکزی ارگ بم به دوران هخامنشی، اشکانی و سپس ساسانی نسبت داده شده و گفته شده هنگام ورود لشکر اسلام به ایران، مسجدی در این ارگ به عنوان یکی از نخستین مساجد ایران ساخته شده است. بنابراین ارگ بم آمیزه‌ای از تاریخ پیش از میلاد، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و دوران اسلامی را روایت می‌کند.
بیشتر بخوانید:
از بزرگترین محوطه‌های تاریخی ایران
مساحت مجموعه تاریخی ارگ بم تقریبا ۲۰ هکتار اعلام شده است. بخش اصلی ارگ ۶ هکتار است و دور تا دور آن یک دیوار و باروی بزرگ با ۲۹ برج دیده بانی قرار دارد. ارگ بم همچنین دارای دو بخش حکومتی (اعیانی) و رعیت نشین (سفلایی) است. بخش اعیانی ارگ در شمال ارگ قرار دارد و شامل دژ نظامی، آسیاب بادی، برج اصلی و عمارت چهار فصل، حمام و چاه آب، سربازخانه، اصطبل و خانه حاکم است. در بخش مسکونی ارگ بم هم میدان و مسجد جامع، مدرسه و زورخانه قرار دارد. خانه‌های معمولی در ارگ بم دارای دو یا سه اطاق و خانه‌های اعیانی دارای فضای بزرگتری است. گشت و گذار در فضای 20 هکتاری ارگ بم، نحوه زندگی و زمانه مردمان گذشته در خانه‌ها و مساجد و قلعه را به خوبی روایت می‌کند.
معماری فوق العاده کویری
یکی از جاذبه‌های بازدید از ارگ بم، در معماری کویری و زیبای آن نهفته است. در خانه‌های موجود در ارگ بم و در فضای اصلی ارگ، ایوان به جای تالار ستون‌دار ساخته شده و در کل از ستون‌ها کمتر و از ایوان‌های قوس‌دار بیشتر استفاده شده است. این نکته معماری در ساخت بناهای ارگ بم و استفاده از ایوان‌های قوسی بجای تالارهای ستون‌دار بدلیل آسان سازی عبور باد و جریان هوا در گرمای کویر و خنک نگه داشتن بنا در تابستان و فصل گرم است. اگر در تابستان گرم از ایوان‌های باقی مانده در برخی بخش‌های ارگ بازدید کنید، به خوبی جریان آسان هوا و باد در این گونه بناها را احساس خواهید کرد.
بادگیرهای دیدنی ارگ بم
ارگ بم همچنین دارای ده‌ها بادگیر کنگره‌ای و زیبای کویری است. در خانه‌های مختلف موجود در این ارگ، بادگیرهای مختلفی تعبیه شده که باد را به درون ساختمان هدایت می‌کردند و سبب خنک ماندن بناها در گرمای سوزان کویر می‌شدند. موقعیت کلی ارگ بم هم بر روی یک ارتفاع و در جایی نسبتا بادگیر است و این موقعیت مرتفع باعث شده تا تابستان‌های گرم کویر برای ساکنان ارگ قابل تحمل باشد. شبکه آبرسانی ارگ بم هم برای تامین آب از طریق سه حلقه چاه و دو رشته قنات بسیار دیدنی است. بخشی از این آب‌ها برای مصارف آشامیدنی و بهداشتی حمام‌ها و بخشی هم به حوض‌های تعبیه شده در زیر بادگیرها سرریز می‌شده تا یک هوای خنک طبیعی در درون خانه‌های ارگ با وزش باد و انتقال باد از طریق بادگیرها و خنک سازی باد از طریق حوض‌ها ایجاد شود.
دسترسی از تهران
اگر از تهران قصد سفر به استان کرمان و بازدید از ارگ بم را دارید، خوب است بدانید که فاصله تهران تا شهر بم در استان کرمان حدود ۱۱۶۰ کیلومتر است. این فاصله به ۱۴ تا ۱۵ ساعت رانندگی با ماشین شخصی نیاز دارد. شهرهایی مانند قم، یزد، رفسنجان و کرمان از جمله شهرهایی است که در مسیر بازدید از ارگ بم از آن‌ها عبور خواهید کرد.
انتهای پیام
