در ساخت قطعات و اجزای خودرو، استفاده از استیل (فولاد) به دلیل استحکام بالا و خواص مکانیکی مناسب، یک ضرورت اساسی است. از این رو تغییرات قیمت فولاد می‌تواند در تعیین قیمت خودرو اثر گذار باشد. به همین جهت در این مطلب به بررسی کاربرد فولاد و استیل در خودروسازی می‌پردازیم و با ارائه تحلیلی جزئی نقش استیل در تعیین قیمت خودرو را بررسی می‌کنیم.
اهمیت استنلس استیل در صنعت خودروسازی
اغلب قطعات مورد استفاده در خودروها از جنس فولاد هستند. از بدنه خودرو گرفته تا شاسی‌ها و اجزای اصلی موتور، اغلب از آلیاژهای فولادی استفاده می‌شود به همین دلیل می‌توان گفت تغییر قیمت انواع ورق فولادی در خودرو، بیشترین تاثیر را در تعیین قیمت خودرو دارند.
با وجود سهم وزنی کم استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ در تولید خودرو نسبت به فولاد کربنی، تغییرات قیمت استنلس استیل نمی‌تواند تاثیر آنچنانی بر قیمت نهایی خودرو داشته باشد. هرچند امروزه صنعت خودروسازی به سمت استفاده بیشتر از استنلس استیل در حال حرکت است اما همچنان اغلب خودروها از انواع آلیاژهای فولادی ساخته می‌شوند.
کاربردهای استیل در خودروسازی
بخش عمده سیستم اگزوز و مبدل‌های کاتالیستی خودروها از استنلس استیل ساخته می‌شود؛ حدود ۴۵ تا ۵۰% اجزای سیستم اگزوز خودروهای تولید داخل از این آلیاژ هستند. استفاده از استیل در سیستم اگزوز به دلیل مقاومت در برابر حرارت و خوردگی ناشی از گازهای خروجی اگزوز می‌باشد. استفاده از مواد اولیه نامرغوب در تولید اگزوز خودرو، سبب خرابی زودهنگام و دوام پایین می‌شود.
علاوه بر آن، برخی قطعات تزئینی مانند زه‌ها، دستگیره‌ها، فنرها، یراق و پیچ‌های مقاوم به خوردگی از استنلس استیل تولید می‌شوند تا مقاومت و جلوه ظاهری خودرو حفظ شود. مصرف فولاد (استیل) در صنعت خودروسازی ایران بر اساس گزارش‌های قدیمی تا ۶۰۰ هزار تن در سال برآورد شده است که نشان‌دهنده اهمیت این ماده در زنجیره تأمین خودروهای داخلی است.
اما باید توجه داشت که استنلس استیل سهم بسیاز کمی در تولید خودرو دارد و نمی‌توان به عنوان جزئی با تاثیر بالا در تعیین قیمت خودرو به شمار آورده شود.
فولاد ضد زنگ فریتی با تیتانیوم و نیوبیوم به عنوان آلیاژهای منتخب برای اجزای سیستم‌های اگزوز که شامل منیفولدها، مبدل‌های کاتالیزوری، صدا خفه کن‌ها و لوله‌های رابط و فلکس جوینت‌ها مطرح شدند. به این ترتیب گریدهایی مانند 409L، 432، 436L، 439، 441 به طور معمول برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده از استنلس استیل در خودروهای برقی بیشتر از خودروهای بنزینی است و امروزه با پیشرفت تکنولوژی، شاهد استفاده بیشتر از استنلس استیل در خودروسازی هستیم. از مشهورترین نوآوری‌های اخیر استفاده از استنلس استیل در خودرو سازی، خودرو سایبرتراک است که بدنه‌ای از جنس استنلس استیل 301 دارد.
روند قیمت استنلس استیل در ایران و جهان
به طور کلی قیمت استیل در بازار ایران و جهان، دچار تغییراتی شده است. علل مختلفی سبب این نوسانات شده‌اند. در بازار جهانی، تغییر میزان عرضه و تقاضا، تغییر قیمت مواد اولیه تولید استنلس استیل، قیمت انرژی و… می‌تواند در قیمت استنلس استیل تاثیرگذار باشد. این تغییرات در تعیین قیمت خودرو نیز تا حدودی موثر هستند.
نوسانات بهای نیکل و کروم در بورس جهانی به‌خصوص در بورس لندن نیز بر قیمت استنلس استیل ایران تأثیرگذار بوده؛ قیمت نیکل در می ۲۰۲۵ حدود ۱۵۶۰۰ دلار بر تن معامله شد که نسبت به اوج خود در می 2024 (۲۰۰۰۰ دلار) روند کاهشی داشته است. با وجود تثبیت نسبی قیمت در آسیا، محدودیت‌های صادرات نیکل از اندونزی همچنان تعادل بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
عوامل موثر در افزایش قیمت استیل
برای درک بهتر تاثیر قیمت فولاد در تعیین قیمت خودرو، ابتدا باید شناختی از عوامل موثر در افزایش قیمت استیل داشته باشیم. عوامل مهمی که می‌توان آن‌ها را در این تغییرات موثر دانست، موارد زیر هستند.
- نوسانات قیمت ارز: با توجه به وارداتی بودن برخی از قطعات خودروها، بدیهی است که نوسانات قیمت ارز تاثیر مستقیمی در تعیین قیمت خودرو دارد. از منظر استفاده از فولاد و انواع ورق فولادی در خودرو، با توجه به تولیدات برخی از این آلیاژها در داخل کشور، نوسانات نرخ ارز به صورت مستقیم تاثیری بر قیمت‌ها ندارد. هرچند نمی‌توان تاثیرات غیر مستقیم آن را نادیده گرفت.
- میزان عرضه و تقاضا: عاملی بسیار مهم که علاوه بر قیمت مواد اولیه، در تعیین قیمت خودرو تاثیر گذار است، میزان عرضه و تفاضا است. فارغ از محبوبت برخی از خودروها که می‌تواند سبب افزایش قیمتشان شود، تقاضای انواع خودرو نیز می‌تواند در قیمت نهایی آن تاثیرگذار باشد.
تأثیر نوسانات قیمت فولاد بر هزینه‌های تولید خودرو در ایران
افزایش قیمت استیل به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم در افزایش قیمت خودرو تاثیر گذار است.
اثرات مستقیم:
- افزایش ۱۰ درصدی قیمت استنلس استیل می‌تواند هزینه تولید قطعات سیستم اگزوز و مبدل‌های کاتالیستی را تا ۱–۲% افزایش دهد. هرچند با توجه به محدود بودن کاربردهای استنلس استیل در خودروسازی، این تغییرات در تعیین قیمت خودرو تاثیر چندانی ندارد.
- افزایش ۱۰% قیمت انواع ورق فولادی در خودرو، هزینه کل تولید خودروهای سواری بین ۰.۷ تا ۱.۲% افزایش می‌دهد؛ استنلس استیل تنها بخشی از این تأثیر را به خود اختصاص می‌دهد.
اثرات غیرمستقیم:
- نوسانات قیمت منجر به بازنگری قراردادهای تأمین بلندمدت و افزایش هزینه‌های انبارداری قطعات یدکی می‌شود که به هزینه‌های مالی شرکت‌ها می‌افزاید. همین امر می‌تواند در افزایش قیمت خودرو نیز تاثیرگذار باشد.
- تغییرات تعرفه‌های وارداتی فولاد می‌تواند هزینه لجستیک و تأمین مواد اولیه وارداتی را تا ۲۵% افزایش دهد که این عامل نیز در تعیین قیمت خودرو تاثیرگذار است.
سخن آخر
با توجه سهم وزنی کم استنلس استیل در تولید خودرو، کاربرد آن در ساخت سیستم اگزوز و برخی از قطعات تزئینی خودرو مشاهده می‌شود. اما با توجه به حجم استفاده از فولاد در تولید خودرو، می‌توان انتظار داشت که تغییرات قیمت فولاد تاثیر بسیار زیادی در افزایش قیمت خودرو دارد. پایش دقیق بازار، بهینه‌سازی فنی، مدیریت زنجیره تأمین و بهره‌گیری از ابزارهای مالی مناسب، کلید حفظ ثبات قیمت و رقابت‌پذیری خودروسازان داخلی در برابر نوسانات جهانی فولاد و استنلس استیل خواهد بود.
انتهای پیام
مرتبط با :
استیل رخ
