این روزها، مخصوصا در میان قشر مرفه جامعه، دیگر خرید و پوشیدن لباس دست دوم ، چندان تابو نیست؛ بلکه این لباس‌ها با نام‌های متفاوتی چون وینتیج، استوک یا تاناکورا در سراسر جهان چه در بازارها و چه در فروشگاه‌های آنلاین، به فروش می‌رسند. حتی وبسایت‌هایی تنها مخصوص خرید و فروش لباس دست دوم به وجود آمده است.
پیش از اینکه به سراغ دلایل این اتفاق برویم، بهتر است ببینیم هرکدام از این واژه‌هایی که برای لباس دست دوم به کار می‌رود، چه معنایی دارد. با کاماپرس همراه باشید؛
پیشینه فرهنگ دست دوم‌پوشی
دست دوم خریدن و پوشیدن، بر خلاف تصور عموم، به عصر مدرن و دلایلی امروزی‌اش بازنمی‌گردد، بلکه تاریخ آن را باید از قرون وسطی جست!
در اواخر قرون وسطی و در سال‌های آغازین تجدد، لباس یک کالای لوکس برای مرفهین بود. درواقع در آن روزها، برای دوخت یک لباس پارچه زیادی مصرف می‌شد و عموم لباس‌ها دست‌دوز بودند، برای همین خرید آن‌ها برای تمامی اقشار ممکن نبود و بردگان از لباس‌های دست دوم اربابانشان بهره می‌بردند و تا سال‌ها استفاده می‌شدند. این روند تا قرن بیستم ادامه داشت تا اینکه با انقلاب صنعتی، تولیدی‌ها بوجود آمدند که لباس‌ها با اندازه‌های استاندارد در آن‌ها دوخته می‌شدند، اینگونه بود که لباس‌های دست دوم اروپایی‌ها در میان خودشان دیگر خواهان نداشت و مجبور به صدور این لباس‌ها به کشورهای آفریقایی شدند.
تا اینکه جنگ جهانی دوم خودش را نشان داد. در دوران جنگ، نه تنها لباس پیدا نمی‌شد بلکه مواد اولیه برای دوخت آن نیز در دسترس نبود، از همین رو ابتدا در ایتالیا و سپس در فرانسه و انگلستان هم بازارهایی به راه افتاد تا مردم جنگ‌زده از آن لباس‌های به جا مانده از قربانیان جنگ و مردگان را بخرند.
اکنون، زمان بسیار زیادی از آن روزها گذشته و دنیا تغییرات بسیاری کرده است اما همچنان این فرهنگ از زمان‌های قدیم به جا مانده و بازار لباس دست دوم، خریداران خودش را دارد. اما قصه کلماتی چون وینتیج، استوک و تاناکورا چیست؟
تاناکورا یا استوک؟
کالای استوک یا در اینجا پوشاک استوک نباید با دست دوم و تاناکورا اشتباه گرفته شود. در ترجمه تحت الفظی، استوک به کالای ذخیره‌شده یا انبارشده اطلاق می‌شود و در زبان فارسی هم استوک‌ها، کالاهایی خارجی هستند که به صورت نو وارد بازار می‌شوند یعنی مستعمل نیستند بلکه کاملا نو و بهداشتی هستند که به دلیل فروش نرفتن از فروشگاه‌های اروپایی جمع‌آوری‌شده و به کشورهای محروم‌تر صادر می‌شوند. اصطلاحا به این لباس‌ها «مارک‌دار اروپایی» نیز گفته می‌شود.
لباس‌های وینتیج یا وینتاژ هم به لباس‌هایی گفته می‌شود که متعلق به همان سال‌های قرن بیستم هستند. این لباس‌ها بیشتر جنبه کلکسیونی دارند و حتی می‌توانند گران‌تر از لباس‌های نو هم به فروش برسند. درواقع وینتیج‌ها فقط بخشی از لباس‌های دست دوم و درواقع ارزشمندترینِ آن‌ها هستند.
در نهایت این لباس‌های تاناکورا هستند که به همان معنای دست دوم به کار می‌روند که به ذهن متبادر می‌شود. این لباس‌ها به علت‌های مختلف از بازیافت گرفته تا خیریه وارد بازار می‌شوند و حتی ظاهرشان نیز نشان می‌دهد که دست به دست چرخیده و استفاده شده‌اند، بوی آن‌ها نشان از کهنگی دارد و گاهی دچار زدگی هم شده‌اند.
حال با دانستن اینکه این اصطلاحات هرکدام چه معنایی دارند، شاید تفکیک دلایل استفاده از آن‌ها نیز ساده‌تر باشد. به طور کلی این دلایل را می‌توان به سه دسته گرانی لباس‌های نو، علاقه و اعتیاد مرفهین به برند و دلایل محیط زیستی تقسیم کرد.
گرانی و لباس دست دوم در ایران
این روزها در ایران، پوشاک هم مانند هر کالای دیگری از افزایش قیمت‌ها در امان نمانده است، به نقل از تجارت نیوز، همزمان با رکود بازار پوشاک در ایران، بازار تاناکورا داغ شده است، چراکه بسیاری از مردم باید بخش قابل توجهی از درآمد خود را برای لباس بپردازند، پس برای مثال ترجیح می‌دهند به جای پرداخت 700 هزار تومان در ازای یک پالتوی زنانه، آن را با قیمت 200 هزار تومان در بساط تاناکورا بخرند.
دلیل دوم رواج بازار تاناکورا در ایران هم چندان به دلیل اول یعنی گرانی، بی‌ربط نیست؛ شیک پوشی! برخی دیگر معتقد هستند که پوشیدن لباس دست دوم به تنوع استایل آن‌ها کمک می‌کند، یعنی آن‌ها می‌توانند با قیمت کمتر لباس‌های بیشتری داشته باشند که چه بسا برند هم هستند.
به نقل از شهروند، تاناکورای لاکچری‌ها، کیف‌های 13 میلیونی دیور، کمربند 4 میلیون لویی ویتون و دمپایی 4.5 میلیونی هرمس است. مشتریان دست دوم فروشی‌ها معتقدند، با افزایش دلار، قیمت کالای برند افزایش پیدا کرده است و چندان اِبایی ندارند از اینکه این برندها را دست دوم بخرند.
حفظ محیط زیست و ایستادن در مقابل سرمایه‌داری
پوشیدن کالای تاناکورا، به دلایل دیگری جز گرانی هم ربط دارند، گرچه این دلایل بیشتر در خارج از ایران رواج دارند اما بسیاری مردم و اخلاقمداران معتقدند خرید پوشاک دست دوم باعث به جا ماندن پسماند کمتر و در نتیجه حفظ محیط زیست می‌شود. همچنین دلایل اخلاقی دیگری مانند فکر کردن به کارگرانی که در کمپانی‌های فست فشن یا همان سریع و انبوه در شرایط غیرانسانی به استثمار گرفته شده‌اند نیز، وجود دارد.
در نهایت اینکه دلایلی مانند غیر بهداشتی بودن، انرژی منفی لباس مردگان و از این قبیل مسائل دیگر چندان در میان مردم رواج ندارد و مد در میان افت و خیزها و تغییرات سریعش، جایی برای لباس‌های دست دوم نیز قائل شده‌است. در ایران هم علاوه بر بازارها و بساط‌ها، لباس‌های دست دوم به صورت کاملا رسمی در اپلیکیشن‌هایی مانند گنجه، کمدا و حتی دیوار توسط خود مردم، خرید و فروش می‌شوند.
