دکتر سیدحسن سیدموسوی، متخصص مخابرات و سازگاری الکترومغناطیس، در هفتمین کنفرانس سنجش و ایمنی پرتوهای یونساز و غیریونساز در دانشگاه شهید بهشتی تهران، در خصوص ملاحظات ایمنی و چالشهای شبکه ۵ جی صحبت کرد.
سید موسوی در ابتدای سخنان خود در خصوص اثر مثبت فناوریهای جدید از جمله ۵ جی گفت: اینکه تغیرات فناوری سبب ایجاد درآمد برای شرکتهای تلکام میشود، صحیح است؛ اما این تغییرات مانند تکنولوژی ۵ جی اثری مستقیم در بالابردن جیدیپی مردم دارد که عبارت است از تولید ناخالص داخلی، که پایهایترین روش اندازهگیری سلامتِ یک اقتصاد و اندازۀ آن است. باید توجه کنیم که اولین اصل از اصول سه گانۀ حفاظت در برابر اشعه، توجیهپذیری استفاده از اشعه است و بالا بردن جیدیپی توجیهپذیریِ استفاده و بهره مندی از امواج را بیشتر کرده است.
او سپس درباره دیدگاههای اغراقآمیز و یکطرفه در خصوص اشعه عنوان کرد: اگر اشعه فقط تاثیر منفی داشته باشد؛ باید بگوییم بدن هر شخص هم که از سونوگرافی استفاده کند؛ در اثر تابش امواج طولیِ مکانیکی صوتی و همینطور در اثر نویز فروصوت این امواج، ممکن است در معرض خطر قرار گیرد، ولی می دانیم که استفاده از سونوگرافی برای تشخیص و درمان بیماران، یک امر حیاتی بوده و کنارگذاشتن ان غیرممکن است. با صحبت اغراق آمیز درباره آثار منفی اشعه، کاربردهای مثبت آن چه در زمینه درمان بیماری ها با پرتوهای یون ساز، و چه در زمینۀ برقراری ارتباطات موبایل بین شهروندان با پرتوهای غیریونساز را نیز نادیده می گیریم. نمیتوانیم فقط یک طرف قضیه را نگاه کنیم. آری مخاطرات اشعه غیریونیزان در محدوده ۲۸ گیگاهرتز از منظر امکان بروز سوختگی در پوست در صورت عدم رعایت احتیاطات لازم، صحت دارد اما نکته این است که ارتباطات موبایل شهروندان در ایران از 3.5 گیگاهرتز بالاتر نرفته است و طرح این مسئله جایگاه ندارد.
بیشتر بخوانید:
او در ادامه به سازمانی در آلمان با عنوان “راهنمای ارزیابی بیولوژیک ساختمانها” اشاره کرده و گفت: این سازمان به ادعای خود با ایجاد تغییرات در درب و پنجره، روکش بیرونی، مصالح ساختمانی، رنگ آمیزی داخل ساختمان و و نصب برخی اقلام، ساختمانها را بهگونهای تغییر میدهد که اشعهها بر ساکنین خانه تاثیر منفی نگذارد. اما نتایجی که از عملکرد این سازمان منتشر شد؛ مورد قبول سازمان جهانی بهداشت و کمیسیون حفاظت در برابر اشعه ICNIRP نبوده، و فاقد تکیه گاه علمی تشخیص داده شد، چرا که این سازمان تنها بدنبال سودجویی و کسب درآمد از اقشار ثروتمند ولی زودباور هستند.
سیدموسوی در خصوص لزوم تفکیک کارکردها و کاربردهای اشعه گفت: به نظر وقت آن رسیده است که سه عنوان: 1) اهداف واقعیِ سلامتی و الزام تشخیص و درمان با استفاده از انواع اشعه، 2) اهداف تبلیغاتی با انگیزه های سودجویانۀ مالی، و 3) توجیه پذیری استفاده از اشعه از منظر ارتقاء جی دی پی اقتصاد کشور، را از یکدیگر تفکیک کنیم.
این متخصصِ ارتباطات، بخشی از مخالفتها با فناوری ۵ جی در کشورهای اروپایی را تفاوت ظاهری تجهیزات این تکنولوژی با نسلیهای قبلی دانست و اعلام کرد: شکل ظاهریِ آنتن های فعال AAU مربوط به سایتهای ۵جی به میزان زیادی با نسلهای قبلی متفاوت هستند و خود این تفاوت ترس ایجاد میکند. همانطور که گفته شد در اروپا همزمان با بُروز همه گیریِ ویروس کرونا، شکایتها نسبت به ایمنی فناوری ۵ جی افزایش پیدا کرد و برخی از عُموم در شبکه های اجتماعی از مجموع این دو موضوع بعلاوه بیل گیتز، بعنوان یک فتنۀ متحد، نام می بردند!
طبق آخرین تحقیقات سازمان جهانی ارتباطات ITU، اگرچه آنتنهای مایموی حجیم (Massive MIMO) که در ۵ جی استفاده میشود؛ تنها ۱۶ درصد مواجهه با پرتو را افزایش میدهد، لیکن نکته در اینجاست که اولاً: علی رغم این افزایش 16 درصدی، هنوز تا حد آستانه خطر، طبق استاندارد، فاصله زیادی باقی می ماند، ثانیاً: مقدار افزایش مذکور برای سطح کل یک شبکه بوده لیکن با توجه به استفاده از فنآوری شکل دهیِ پرتو در 5 جی، برای تک تک آحاد جامعه میزان پرتوگیری کمتر نیز می شود، ثالثاً: با توجه به کاهش چشمگیر در تاخیر زمانی و افزایش سرعت انتقال داده ها، مقدار پرتوگیری کاربران از گوشی های هوشمند 5 جی خودشان، بسیار کمتر می شود چرا که ارسال و دریافت فایلها، فیلم ها و عکس ها در زمان بسیار کمتری به پایان می رسد، و رابعاً: توجه به تاثیر بسیار مثبتی که این فناوری هم بر کیفیت ارتباطی شهروندان هم بر جیدیپی معرف اقتصاد کشور دارد؛ میتوان این ۱۶ درصد افزایش در کل شبکه را نیز توجیه کرد.
سیدحسن سیدموسوی درباره شیوه عملکرد ۵ جی گفت: در فناوری ۵ جی یک پرتو برای یک گوشی هوشمندِ نسل پنجم بطور سه بعدی شکل دهی شده (3F Beam Forming) و مخصوص کاربری که با استفاده از آن گوشی می خواهد سرویس 5 جی دریافت کند ارسال می شود. این مسئله کمک میکند که میزان پرتوگیری توسط کاربر کاهش یابد، چرا که کل فضا تحت پوشش پرتوها قرار نداشته و این پرتوها در محدودۀ تقریبیِ همان یک گوشی برقرار می شود. در این شرایط، بقیه مردمی که از سرویس 5 جی استفاده نمی کنند دیگر در معرض پرتوهای این نسل از ارتباطات، قرار نمیگیرند.
خود گوشیهای هوشمندی که از فناوری ۵ جی پشتیبانی میکنند نیز حیطه مناسبی برای مطالعه و تحقیق است. چراکه وضعیت در 5 جی قدری پیچیده تر است: اولاً: این گوشی ها دارای چندین آنتن ماجولار چهار عنصری با قابلیت شکل دهی پرتو (4 Element BF Module) ، در جاهای مختلف بدنۀ گوشی هستند، ثانیاً: کیفیت پوششِ پلاستیکی (دی الکتریک) تلفن همراه در بهم زدن الگوی تشعشعی آنتن نقش بسیار تعیین کننده ای دارد، ثالثاً طرز در دست گرفتن گوشی های ۵ جی، با توجه به تعداد بیشتر آنتن ها و همچنین احتمال کور کردن مسیر بی سیم بین هر آنتن از گوشی با آنتن های شبکه موبایل توسط انگشتان و دست کاربران، تاثیرات قابل توجهی در کیفیت ارتباطات در نسل پنجم موبایل را باعث می شود.
در انتها سیدموسوی از انواع نگرانیها و شکایات مردم در خصوص فناوری ۵ جی صحبت کرد و آنها را شامل مواردی چون نگرانی از ضرر به سلامتی کودکان، پرتوگیری غیرارادی، عدم اعتماد به رگولاتوری، اعتقاد به فتنۀ ۵جی و واکسن کرونا در اروپا دانست.
هفتمین کنفرانس سنجش و ایمنی پرتوهای یونساز و غیریونساز به همت انجمن حفاظت در برابر اشعه ایرانیان، دانشگاه شهید بهشتی، سازمان انرژی اتمی ایران و سازمان تنظیم مقررات رادیویی برگزار شده و همراه اول و چندی دیگر از شرکت ها، دانشگاه ها، سازمان ها نیز حامی آن بوده اند.
محورهای اصلی این کنفرانس که روزهای ۱۸ و ۱۹ دی برگزار شد؛ ارائه دستآوردهای پژوهشی، راهکارهای ایمنی برابر پرتوها در کاربردهای مختلف، ارتقا دانش عمومی در خصوص فواید و عواقب پرتوها و ایجاد زمینه لازم برای بیان نظرات و تعامل پژوهشگران با یکدیگر اعلام شده است. همراه اول نیز با ارائه دو مورد سخنرانی علمی، حضور پررنگی در کنفرانس داشته است.
انتهای پیام