ایران، پر از نخبگان و مخترعانی است که سالانه صدها تکنولوژی جدید ارائه می‌دهند و ایده‌های تازه‌ای به بازار عرضه می‌کنند. بعضی می‌خواهند ایده‌های خود را در بازارهای بین المللی، اجرایی کرده و بعضی دیگر به دنبال ایجاد استارتاپ و بیزینس هستند.
همه این افراد به مشاورانی نیاز دارند تا در این فرآیند به آن‌ها کمک کرده و راه و چاه را به ایشان نشان دهد. برای درک بهتر این موضوع، کاماپرس با کیوان کرم نژادی آذر، مخترع و مدیرعامل شرکت افق پژوهش نیکان گفت‌وگویی داشته تا پژوهشگران و مخترعان و همچنین علاقمندان به این حوزه با مجموعه خدمات این شرکت بیشتر آشنا شوند؛
کرم نژادی در سال 1390 اولین اختراع خود را ثبت کرد و در سال 1392 مرکز مشاوره مخترعان «افق پژوهش نیکان» را راه‌اندازی کرد تا به متقاضیان مشاوره دهد چگونه مالکیت فکری خود ثبت کنند.
افق پژوهش نیکان چگونه به وجود آمد؟
مدیرعامل شرکت افق پژوهش نیکان درباره نحوه راه‌اندازی و شکل‌گیری این شرکت می‌گوید: «شرکت ما ابتدا در همان سال 92 در ارومیه با عنوان ذهن سبز شروع به فعالیت کرد، سال 94 ما درخواست مجوز کردیم تا به عنوان یک کارگزار، بتوانیم خدمات ثبت اختراع را ارائه دهیم، سپس در سال 95 شرکت جدیدی با نام افق پژوهش نیکان و با مسئولیت محدود تاسیس کردیم. پس از مدتی دفتر دوم ما در تبریز و سپس در مشهد راه‌اندازی شد و اکنون 4 سال است که در تهران مستقر هستیم».
کرم نژادی درباره روند کاری که در افق پژوهش نیکان انجام می‌شود، توضیح داد: «به صورت تخصصی بحث اختراعات را چه در سطح ملی و چه بین المللی، پیگیری می‌کنیم. همچنین زیرمجموعه کار ما، حوزه ایده کسب و کارهای جدید، بحث دانش‌بنیان‌شدن، انتقال تکنولوژی و… است».
ماموریت و رسالت اصلی این شرکت چیست؟
کرم نژادی هدف خود را این‌گونه تعریف می‌کند: «هدف ما در یک عبارت، حمایت از مالکیت فکری است. شرکتی که با تلاش و زحمت، محصولی را نسبت به جغرافیا و نیاز و فرهنگ کشور طراحی می‌کند، حق دارد که از حق انحصاری آن استفاده کند. این رقابت باید در بازار قانونی باشد نه اینکه صرفا یک آورده وارداتی یا مهندسی معکوس باشد».
مدیرعامل شرکت افق نیکان منظور خود را با بیان یک مثال شفاف‌تر بیان می‌کند: «سان‌استار برای اولین بار پاکتی برای آبمیوه‌هایش طراحی کرد که تلفیقی از بطری و پاکت بودند، محصولی از ماندن آبمیوه ته قوطی جلوگیری می‌کرد. این اختراع به ثبت رسید و اکنون تنها کمپانی‌ای که می‌تواند آن را تولید کند سان‌استار است.»
افق نیکان تا کنون چه کرده است؟
به گفته کیوان کرم نژادی، این مجموعه به شرکت‌های بسیار بزرگ در سطح ملی، چون میهن، اسنوا، پتروشیمی جم و… مشاوره و آموزش داده است تا مالکیت فکری و نحوه حفاظت از آن را بشناسند. همچنین افق نیکان به این شرکت بازارهایی معرفی کرده است تا در خارج از ایران هم بتوانند تکنولوژی خود را ارائه کرده دهند.
وی در ادامه می‌افزاید: «افق نیکان سالانه بیش از هزار ثبت بین المللی دارد و بیش از 400 سند ملی برای متقاضیان اخذ می‌کند. این شرکت همچنین سالانه بیش از هزار و ۵۰۰ اظهارنامه موقت دریافت کرده است و بیش از دو هزار مشاوره به مخترعان در امور استارتاپ‌ها، بیزنس پلن‌ها، برندینگ و … ارائه می‌دهد.
گفتنی است عنوان مجوز این مجموعه، شرکت پشتیبان پارک‌های علم و فناوری است.
افق پژوهش نیکان به چه سمت و سویی در حرکت است؟
کیوان کرم نژادی آذر، مدیرعامل شرکت افق پژوهش نیکان، درباره آینده این شرکت به برگزاری سمینارها و وبینارهای رایگان، برای آموزش مالیکت فکری به شرکت‌های بزرگ داخلی اشاره می‌کند و می‌گوید: «اکنون چشم‌انداز ما راه‌اندازی یک برند خارجی بین المللی است؛ قصد داریم شرکتی در کالیفرنیای آمریکا تاسیس کنیم. البته در حال حاضر نیز دفتری در کیف اوکراین و همچنین در تفلیس گرجستان داریم».
در ادامه این گفت‌گو کرم نژادی به موانع و چالش‌های پیش رو می‌پردازد و می‌گوید: «بزرگترین چالش ما بحث مراودات مالی است. ما به عنوان یک شرکت ایرانی امکان برداشت واریزهای مالی را نداریم، درواقع امکان ارتباط با مشتریان خارج از ایران را نداریم. هرچند که از نظر فنی و تکنولوژی بسیار قدرتمندتر از شرکت‌های رقیب خارجی ظاهر می‌شویم اما بخاطر تحریم‌ها پی‌منت لینک نداریم و مشتری عرب یا هندی و حتی اروپایی ما نمی‌تواند واریز خود را به راحتی انجام دهد.»
برای حل این مشکل چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
«مجبور شدیم شرکتی در اوکراین با همین نام ثبت کنیم تا از طریق آن بتوانیم به فعالیت‌های بین‌المللی خود را پیش ببریم اما با این وجود باز هم نمی‌توانیم درآمد حاصله را به ایران انتقال دهیم و این بزرگترین چالش ماست».
وی در ادامه به تجربیات گذشته خود در این رابطه اشاره می‌کند: «حتی بنده به عنوان مدیر شرکت مجبور شدم اقامت کشورهایی چون کانادا را بگیرم تا بتوانم حساب بانکی داشته باشم اما در نهایت باز هم نمی‌توان آن آورده‌ای را که متعلق به یک بیزنس ایرانی است، از راه‌های قانونی وارد کشور کرد و در نتیجه ما مجبوریم از این درآمدها در همان کشور استفاده کنیم. در واقع بزرگترین چالش ما اتصال نداشتن به بانک‌های بین المللی است».
تجربه حضور در اینوتکس را چطور ارزیابی می‌کنید؟
این مخترع سطح نمایشگاه اینوتکس را بهتر از سال‌های گذشته می‌داند و اضافه می‌کند: «ما سه سال پیاپی است که در اینوتکس شرکت می‌کنیم؛ امسال کیفیتش نسبت به سال‌های گذشته بهتر بود. دستاورد ما نیز در اینوتکس امسال معرفی خدمات‌مان به شرکت‌های صاحب تکنولوژی بود. این شرکت‌ها اکثرا در دنیا بی‌نظیر بودند اما مالکیت فکری نداشتند. ما به شرکت‌های حاضر در اینوتکس آموختیم چگونه از حمایت‌های دولتی مثل دانش‌بنیان بودن یا استقرار در پارک‌ها بهره‌مند شوند».
به گفته کرم نژادی، بعد از جشنواره اینوتکس حدودا 240 مشتری جدید به کلاب نیکان اضافه شده است و این مجموعه حالا هزار و ۷۰۰ نفره شده است.
به عنوان سوال آخر، ثبت مالکیت فکری چه تاثیری بر اقتصاد کشور دارد؟
کیوان کرم نژادی آذر در پاسخ به این سوال به مسئله مهمی اشاره می‌کند: «اقتصاد این کشور تا زمانی که مالکیت فکری در آن جا نیفتد، هیچوقت جان نمی‌گیرد. باید بدانیم که 55 درصد از درآمدهای کشور آمریکا از بیزنس‌های آن است. همین گوشی اپل که در دست بسیاری از ایرانی‌هاست، شامل هزار و ۲۰۰ پتنت یا حق امتیاز و حق ثبت اختراع است؛ وقتی آمریکا کشوری را تحریم می‌کند و آن کشور نابود می‌شود، به خاطر سیستم‌های مالی و بانکی‌اش نیست؛ در واقع آمریکا به آن کشور اجازه نمی‌دهد تا از این امتیازهای انحصاری استفاده کند. در نتیجه آن کشور سال‌ها از تکنولوژی دنیا عقب می‌ماند. همه این مسائل به خاطر این است مالکیت‌های فکری در آمریکا ثبت میشوند. مثال صریح آن همین «اسنپ» است. تا زمانی که حمایت از مالکیت فکری و تکنولوژی در ایران اتفاق نیفتد، سرمایه‌گذاری به صرفه نیست. در آمریکا چون «اوبر» ثبت شده بود، شرکت‌های دیگر نتوانستند وارد بازار شوند و با ماهیت‌های دیگر آمدند. درحالی که در ایران پس از اسنپ، تپسی و ماکسیم و بسیاری دیگر از تاکسی‌های اینترنتی وارد بازار رقابت شدند. این مسئله باعث می‌شود ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران کاهش یابد، چراکه آن‌ها روی برندی که هیچگونه حمایتی ندارد، سرمایه‌گذاری نمی‌کنند».
مدیرعامل افق پژوهش نیکان در پایان به نکته مهم و شاید مغفولی می‌پردازد: «ثبت اختراع در ایران باید به زبان انگلیسی انجام شود؛ تا زمانی که به زبان فارسی اختراعات را ثبت کنیم، نمی‌توانیم به هیچ بازار بین المللی وارد شویم و در نتیجه حقوق انحصاری و امتیازات ما یکی پس از دیگری به یغما می‌روند»!
مرتبط با :
افق نیکان