چگونه میتوان صنعت گردشگری را از بحران نجات داد؟

لغو سفرها، فشار نقدینگی، اختلال در زیرساختها و نبود حمایتهای مشخص، بسیاری از کسب و کارهای حوزه گردشگری را در وضعیت دشواری قرار داده است. مرور تجربه و نگاه فعالان این صنعت میتواند تصویری دقیقتر از وضعیت موجود ارائه دهد و راهکارهایی برای عبور از این دوره بحرانی پیش روی سیاستگذاران و سایر فعالان اقتصادی قرار دهد.
در این راستا کاماپرس در گفت و گویی با محمد علی نیک سجل، مدیرعامل آژانس «نوین تراول»، چالشها، بحرانهای روزمره، راهکارهای پیشنهادی و آیندهنگریهای او را در حوزه صنعت گردشگری بررسی میکند.
چه چالشهایی صنعت گردشگری را در شرایط جنگی و ناپایدار فعلی زمینگیر کرده است؟
اگر بخواهیم شرایط این روزهای صنعت گردشگری را به طور خاص بررسی کنیم، با یک بحران تمام عیار مواجه هستیم؛ بحرانی که هم تحت تاثیر عوامل بیرونی شکل گرفته و هم از محدودیتهای درونی رنج میبرد. نتیجهی این شرایط، توقف فروش، انباشت زیان، کمبود شدید نقدینگی، کاهش امنیت شغلی و اعتماد عمومی در این حوزه است.
بیشتر بخوانید:
ابعاد بحران فعلی صنعت گردشگری چه هستند و چگونه کسب و کارها را تحت فشار قرار دادهاند؟
به طور کلی مهمترین ابعاد این بحران توقف کامل تقاضا و کنسلیهای گسترده سفرهای داخلی و خارجی، افزایش نرخ ارز، عدم بازپرداخت مبالغ توسط اکثر تامینکنندگان، بحران در زیرساختهای ارتباطی آنلاین، نابودی کمپینهای تبلیغاتی و نبود حمایت مشخص برای کسب و کارها هستند.
سفرها به طور کامل متوقف شدهاند و مسافران در شهرها و کشورهایی که به آنجا سفر کرده بودند، در بلاتکلیفی به سر میبرند. شرکتها با حجم بالایی از درخواستهای استرداد مواجهاند، بدون آنکه منابع مالی لازم برای بازپرداخت را در اختیار داشته باشند.
افزایش شدید نرخ ارز به صورت مستقیم موجب رشد چشمگیر هزینههای سفر برای مصرفکننده نهایی شده و سفر را از سبد بخش زیادی از مسافران حذف کرده است.
در بسیاری موارد، وجوه پرداختی مسافران به صورت اعتبار به حساب شرکتهای فروشنده بازمیگردد تا در فروشهای آتی تسویه شود اما بازپرداخت نقدی انجام نمیگیرد. این مسئله، هم اعتماد مسافر را از بین میبرد و هم فشار مضاعفی به جریان نقدینگی شرکتها وارد میکند.
مشکلات متعدد در ارتباط با تامینکنندگان داخلی و خارجی به دلیل فیلترینگ، تحریمهای خارجی و محدودیتهای داخلی، عملا سیستم را فلج کردهاند. اقتصاد دیجیتال به ویژه در حوزه گردشگری مانند دسترسی به web service و api و.... هم زمان با تحریمهای بینالمللی از بیرون و محدودیتهای زیرساختی از درون مواجه است.
فیلتر شدن ابزارهای کلیدی بازاریابی دیجیتال مانند Google Ads و سایر پلتفرمهای بینالمللی، عملا فعالیتهای تبلیغاتی و جذب مشتری را غیرممکن ساخته است. نبود منابع مالی کافی برای حضور در کانالهایی چون بیلبورد یا شبکههای مجازی تاثیر بسیار زیادی روی درآمد و حفظ جایگاه شرکتها گذاشته است. محدود کردن بستر اینترنت نیز در جذب مخاطب از طریق کانالهای بازاریابی مختلف اختلال ایجاد کرده است.
در آخر هم در حالیکه بسیاری از صنایع در مواقع بحرانی مورد حمایت قرار میگیرند، تاکنون برای صنعت گردشگری هیچ ساز و کار حمایتی موثر یا مشخصی تدوین و اجرا نشده است.
با وجود شرایط موجود، چه راهکارهایی برای حفظ یا تقویت گردشگری در نظر گرفتهاید و چه نوع حمایتی از دولت موثر است؟
موضوع تنها رکود یا کاهش درآمد نیست. اکنون با زیان انباشته، از دست رفتن اعتماد عمومی، تضعیف روحیهی فعالان بازار و فروپاشی امید در بین کسب و کارها مواجهیم. این شرایط در حال ایجاد یک بحران اقتصادی عمیق برای صنعت گردشگری است.
امروزه ما با یک مفهوم به نام کمیابی (Scarcity) و اثر تونلزنی (Tunneling Effect) مواجه هستیم که در شرایط کمیابی منابع بهویژه منابع مالی ذهنیت مدیران سازمانها را وارد حالت تونلزنی میکند؛ یعنی تمرکز کامل بر حل مسائل فوری و بحرانهای روز، در مقابل برنامهریزی بلند مدت یا حتی میان مدت. در چنین حالتی، تصمیماتی مانند کاهش منابع انسانی، توقف تبلیغات و کاهش هزینههای مارکتینگ اتخاذ میشود. گرچه این اقدامات در کوتاه مدت به صرفهجویی کمک میکند اما در بلند مدت منجر به افت فروش، تضعیف برند و از بین رفتن جایگاه رقابتی شرکت میشود؛ دقیقا همان چیزی که شرکتها تلاش دارند از آن فرار کنند و همچنین زمانهای حمایتهای مشخص میتواند بخش زیادی از کسبوکارها را از مبحث فاصله دهد.
جمعبندی شما از وضعیت فعلی صنعت گردشگری چیست؟
بحران فعلی صنعت گردشگری نیازمند تصمیم فوری، ساختاری و حمایتهای مشخص دولتی و تشکیلات تصمیمساز است. لازم است طرحهای آماده و سناریوهای مقابله با بحرانهای مشابه از پیش تعریف شده باشند تا در زمان وقوع بحران، فعال شوند و از فروپاشی صنعت جلوگیری شود. در غیر این صورت، صنعت گردشگری کشور، از رشد بازمانده و با شتابی نگرانکننده به سوی نابودی پیش خواهد رفت.
آیندهی بازار گردشگری را چگونه میبینید؟
هر چند که روند بازار نسبت به چند هفته گذشته، علائمی از بهبود نشان داده است اما اگر دوباره با چالش جدیدی مواجه شویم و این روند تثبیت نشود، زنجیره تامین گردشگری با فروپاشی جدی روبهرو خواهد شد. بسیاری از کسب و کارهای نوپا و حتی باسابقه، چه در فضای آنلاین و چه آفلاین، در آستانهی رکود کامل و تعطیلی قرار دارند.
انتهای پیام
مرتبط با: