برای اولین بار، جف هاو، در سال 2006 میلادی در مورد «تأمین مالی جمعی» سخن گفت. این مفهوم که ذیل «جمع‌سپاری» مطرح می‌شود بر اصول خاصی استوار است. از جمله این اصول می‌توان به اهمیت خِرَد جمعی اشاره کرد که از خرد باهوش‌ترین فرد یا افراد آن جمع نیز برتر شناخته می‌شود. جمع‌سپاری ابزاری است که خرد جمعی را برای دستیابی به یک هدف مشخص، همسو و همگرا کرده و از جمعیت برای دریافت ایده‌ها، بازخوردها و راه‌حل‌های توسعه کسب‌وکار استفاده می‌کند.
به گزارش کاماپرس، تأمین مالی جمعی یک روش نسبتاً نوظهور و نوآورانه برای جذب سرمایه و تأمین مالی پروژه‌ها و کسب‌وکارها است که به کارآفرینان امکان می‌دهد تا به‌جای استفاده از منابع مالی سنتی مانند بانک‌ها و مؤسسات مالی، از طریق اینترنت و پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی برای جذب خرده سرمایه از عموم مردم استفاده کنند.
این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند بسته به ماهیت پروژه یا کسب‌وکار و پتانسیل بازگشت آن از مقادیر بسیار کم تا بسیار زیاد متغیر باشند.
مقایسه تأمین مالی جمعی با روش‌های سنتی تأمین مالی
در مقایسه با روش‌های سنتی تأمین مالی مانند وام‌های بانکی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا حمایت‌های دولتی، تأمین مالی جمعی دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه برخی از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- دسترسی آسان‌تر به سرمایه: در حالی که دریافت وام‌های بانکی یا جلب نظر سرمایه‌گذاران مخاطره‌پذیر نیاز به بررسی‌های مالی دقیق و وثیقه دارد، تأمین مالی جمعی به کسب‌وکارهای کوچک و استارتاپ‌ها امکان می‌دهد بدون نیاز به ضمانت‌های پیچیده سرمایه جذب کنند.
- کاهش ریسک مالی: دریافت وام از بانک‌ها معمولاً با بازپرداخت‌های اجباری و نرخ سود مشخص همراه است، اما در مدل‌های تأمین مالی جمعی (مخصوصاً مدل‌های مبتنی بر پاداش و اهدا)، کسب‌وکارها بدون ایجاد بدهی می‌توانند سرمایه جذب کنند.
- اعتبارسنجی محصول در بازار: برخلاف سرمایه‌گذاری سنتی که معمولاً مبتنی بر تحلیل‌های مالی است، تأمین مالی جمعی به کارآفرینان اجازه می‌دهد تا محصول خود را پیش‌فروش کرده و استقبال بازار را بسنجند.
- عدم قطعیت در جذب سرمایه: در روش‌های سنتی، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران معمولاً در صورت موافقت، سرمایه مورد نیاز را تأمین می‌کنند. اما در تأمین مالی جمعی، موفقیت به میزان مشارکت عمومی بستگی دارد و ممکن است به هدف مالی تعیین‌شده نرسد.
- محدودیت در میزان جذب سرمایه: سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا حمایت‌های دولتی می‌توانند مبالغ بسیار بالایی را تأمین کنند، اما در تأمین مالی جمعی معمولاً جذب مبالغ بسیار بالا دشوار است.
بیشتر بخوانید:
- همکاری زر و خیریه نیکان ماموت برای کمک به کودکان نیازمند
- حضور خیریه نیکان ماموت در ششمین نمایشگاه بین المللی خودرو تهران
مزایای تأمین مالی جمعی
- دسترسی به سرمایه: تأمین مالی جمعی به کسب‌وکارهای نوپا اجازه می‌دهد تا به سرمایه‌ای دسترسی پیدا کنند که ممکن است از منابع سنتی تأمین مالی مانند بانک‌ها یا سرمایه‌گذاران مخاطره‌پذیر قابل‌دسترس نباشد.
- دریافت بازخورد و تأیید بازار: از طریق فرایند تأمین مالی جمعی، می‌توان بازخورد ارزشمندی درباره محصول یا خدمات پیش از عرضه رسمی دریافت کرد؛ درواقع ارائه ایده به عموم می‌تواند علاقه آن‌ها را محک بزند و نشان دهد که آیا محصول چیزی است که مردم واقعاً می‌خواهند یا خیر.
- ایجاد جامعه مخاطب: یک کمپین تأمین مالی جمعی امکان دسترسی به تعداد زیادی از مخاطبان، ایجاد آگاهی و ساختن یک جامعه مخاطب را فراهم می‌کند.
- ریسک کمتر: در مقایسه با روش‌های سنتی تأمین مالی، تأمین مالی جمعی می‌تواند ریسک کمتری داشته باشد. در این روش، سهام شرکت خود را نمی‌فروشید و بدهی ایجاد نمی‌کنید، بلکه محصول یا خدمات خود را در ازای تأمین مالی ارائه می‌دهید.
- تبلیغات و بازاریابی: یک کمپین موفق تأمین مالی جمعی می‌تواند تبلیغات قابل‌توجهی ایجاد کند، از جمله به اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی و پوشش رسانه‌ای.
- فرصت‌های همکاری و شبکه‌سازی: کمپین‌های تأمین مالی جمعی اغلب توجه رهبران صنعت، شرکای بالقوه و حتی سایر منابع تأمین مالی را جلب می‌کنند. این دید می‌تواند به همکاری‌های استراتژیک و فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتر منجر شود.
انواع تأمین مالی جمعی
چهار نوع اصلی تأمین مالی جمعی وجود دارد که هرکدام مزایای منحصر به فرد و کاربردهای خاص خود را دارند.
1. تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش (Reward-Based Crowdfunding)
این مدل از رایج‌ترین و پرطرفدارترین انواع تأمین مالی جمعی است و اغلب توسط استارتاپ‌هایی استفاده می‌شود که محصول یا خدمات جدیدی را راه‌اندازی می‌کنند و به سرمایه‌گذاری برای توسعه یا تولید نیاز دارند. در این مدل، حامیان در ازای حمایت مالی خود «پاداش» دریافت می‌کنند، که معمولاً شامل یک محصول یا خدمت ارائه‌شده توسط شرکت است.
در مدل تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، نیاز به بازپرداخت مالی یا سهام نیست و همچنین امکان پیش‌فروش محصول یا خدمت و سنجش بازار هدف وجود دارد.
2. تأمین مالی جمعی سهامی (Equity-Based Crowdfunding)
در مدل تأمین مالی سهامی، حامیان در ازای سرمایه‌گذاری خود، سهمی از مالکیت شرکت یا پروژه را دریافت می‌کنند. این مدل برای استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهایی که به دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت هستند بسیار مناسب است، زیرا به آن‌ها اجازه می‌دهد مبالغ بالایی سرمایه جمع‌آوری کنند.
3. تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی (Debt-Based Crowdfunding)
این مدل شباهت زیادی به گرفتن وام از بانک دارد، اما در اینجا افراد عادی به جای بانک وام می‌دهند. سرمایه‌گذاران یا حامیان در بازه‌ای مشخص، مبلغ وام به‌همراه سود توافق‌شده را دریافت می‌کنند.
4. تأمین مالی جمعی مبتنی بر اهدا (Donation-Based Crowdfunding)
تأمین مالی جمعی مبتنی بر اهدا، مدلی از جذب سرمایه است که حامیان یا اهداکنندگان، بدون انتظار بازگشت مالی یا دریافت پاداش، با انگیزه‌هایی چون نوع‌دوستی، سخاوت و کمک به توسعه و رفاه جامعه به یک پروژه، شخص یا سازمان کمک مالی می‌کنند. در این مدل، کارآفرینان اجتماعی از پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی برای جمع‌آوری کمک‌های مالی به‌منظور اجرای پروژه‌های خاص اجتماعی استفاده می‌کنند. این شیوه با جلب اعتماد اهداکنندگان، آن‌ها را ترغیب می‌کند، چرا که اطمینان دارند کمک‌هایشان صرف اهداف مشخص و مفید اجتماعی خواهد شد. تأمین مالی جمعی مبتنی بر اهدا با جذب سرمایه‌های خرد، به‌تدریج به توسعه و پیشرفت جامعه کمک کرده و ابزاری مؤثر برای افزایش رفاه اجتماعی و تحقق اهداف توسعه‌ای به شمار می‌رود.
عوامل مؤثر بر مشارکت در تأمین مالی جمعی مبتنی بر اهدا
کارآفرینان اجتماعی پروژه‌های خود را از طریق این پلتفرم‌ها به اشتراک می‌گذارند و سرمایه‌گذاران نیز با دنبال کردن و تبادل نظر درباره پروژه‌ها، به انتشار و رشد آن کمک می‌کنند. تشابه ارزش‌ها و علایق بین صاحبان ایده و سرمایه‌گذاران نقشی اساسی در افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری دارد.
اعتماد، یکی از ارکان اساسی در تأمین مالی جمعی است و پیش از هر تصمیم سرمایه‌گذاری باید ایجاد شود. سرمایه‌گذاران زمانی تمایل بیشتری به مشارکت دارند که مطمئن باشند سرمایه‌هایشان به درستی صرف همان پروژه‌های تعریف‌شده می‌شود. ارتقای سرمایه اجتماعی، از طریق ایجاد حس اعتماد و همبستگی در جامعه، نقش مؤثری در افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری دارد. این سرمایه اجتماعی، شامل علایق مشترک، تعهد به اهداف پروژه‌ها و شفافیت در مدیریت منابع است که به تقویت اعتماد عمومی و در نتیجه افزایش مشارکت کمک می‌کند.
رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی نیز ابزار مهمی در آگاهی‌رسانی، ارتقای اعتماد و جذب مشارکت هستند. این رسانه‌ها با افزایش آگاهی نسبت به نیازها و تقاضاهای کارآفرینان اجتماعی، مشارکت‌های مردمی را تسهیل کرده و در کاهش مشکلات اجتماعی مانند بی‌کاری و افزایش اشتغال نقش بسزایی دارند. صداقت کارآفرینان اجتماعی، شفافیت در مدیریت پروژه‌ها و ایجاد محیط امن در فضای مجازی از عوامل کلیدی برای جلب اعتماد و توسعه این نوع تأمین مالی به شمار می‌روند.
در نهایت، تأمین مالی جمعی اجتماعی، با ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری کوچک اما تأثیرگذار، نه‌تنها به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کمک می‌کند، بلکه در درازمدت به توسعه پایدار جامعه منجر می‌شود.
اعتماد به کارآفرین یا پلتفرم از مهم‌ترین عوامل پیش‌بینی‌کننده تمایل به مشارکت است، درحالی‌که نوع پروژه و سطح بودجه نیز به‌عنوان عوامل تعدیل‌کننده، شانس موفقیت پروژه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این عوامل در مجموع، چهارچوب مفهومی ارائه‌شده برای تحلیل تمایل افراد به مشارکت در پروژه‌های تأمین مالی جمعی مبتنی بر اهدا را شکل می‌دهند.
تأمین مالی جمعی به سبک نیکان
سازمان‌های خیریه مردم‌نهاد، به دلیل ماهیت مستقل خود، برای تحقق اهداف و چشم‌اندازهایشان نیازمند جذب منابع مالی و جمع‌آوری کمک‌های مردمی هستند. یکی از روش‌های مؤثر برای تأمین این منابع، استفاده از مدل اهدا در تأمین مالی جمعی است.
مؤسسه خیریه نیکان ماموت نیز سال‌ها است از این روش بهره می‌برد. این مؤسسه که از سال ۱۳۸۹ فعالیت خود را با شعار حمایت از خانواده در هفت حوزه «تأمین مایحتاج زندگی»، «امور پزشکی، دارو و درمان»، «حمایت تحصیلی و آموزشی»، «اشتغال‌زایی»، «بازسازی، نوسازی و تأمین مسکن»، «تأمین تجهیزات رفاهی و اداری» و «همیاری در مدیریت بحران» آغاز کرد، در طول سال‌های گذشته چندین پروژه را با مشارکت مردم به سرانجام رسانده است.
۱۸ فراخوان حمایتی در حوزه‌های مختلف
خیریه نیکان ماموت در همین راستا توانست با بهره‌گیری از روش تأمین مالی جمعی و به کمک ۱۸۵۰ نفر، بالغ بر ۴ میلیارد تومان کمک مردمی در نیمه اول سال ۱۴۰۳ جذب کند. این اتفاق، نشان‌دهنده نقش کلیدی تأمین مالی جمعی در تأمین منابع لازم برای اجرای پروژه‌های حمایتی و نیکوکارانه در زمینه‌های مختلف است. این مؤسسه خیریه در نیمه نخست امسال ۱۸ فراخوان حمایتی از جمله ۹ پروژه در حوزه «پزشکی، دارو و درمان»، ۵ پروژه در حوزه «اشتغال‌زایی»، ۳ پروژه مربوط به حوزه «مایحتاج زندگی» و یک پروژه مهم و گسترده در حوزه «حمایت تحصیلی و آموزشی» برگزار کرده است. همچنین نیکان گزارشی از نتایج هر یک از این پروژه‌ها را در راستای تعهد خود به وعده شفافیت منتشر می‌کند.
مهر مهربانی می‌خواهد
بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه حمایتی نیکان در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، «تأمین نوشت‌افزار برای دانش‌آموزان نیازمند»، با مشارکت ۳۶۲ نفر و جمع‌آوری ۲ میلیارد و ۷۳۴ میلیون تومان انجام شد. خیریه نیکان ماموت در کمپین «مهر مهربانی می‌خواهد»، توانست فراتر از هدف اولیه، ۴ هزار و ۷۰۰ بسته نوشت‌افزار را تهیه و بین دانش‌آموزان مناطق محروم استان‌های خوزستان، سیستان‌وبلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، ایلام، البرز و تهران توزیع کند. این اتفاق یک قدم بزرگ در راستای کمک به تحقق آرمان‌های اجتماعی و آموزشی این مؤسسه بود.
کفشدوزک و روزی بدون کفش
خیریه نیکان ماموت همواره تهیه پوشاک را که از اولین نیازهای یک انسان برای ادامه زندگی است در اولویت‌های خود قرار داده است؛ ازاین‌رو، کمپین کفشدوزک را به مناسبت روز جهانی یک روز بدون کفش در اردیبهشت امسال برگزار کرد و موفق شد با حمایت ۱۸۵ حامی و جمع‌آوری ۶۲۶ میلیون تومان، ۲۰۷۲ جفت کفش برای کودکان محروم جای‌جای ایران تهیه و اهدا کند.
حفظ اعتماد و افزایش مشارکت عمومی
عملکرد مؤسسه خیریه نیکان ماموت در شش ماه نخست سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده تأثیر مثبت تأمین مالی جمعی در تحقق اهداف انسان‌دوستانه و اجتماعی است. این روش نه‌تنها منابع مالی مورد نیاز را تأمین می‌کند، بلکه در تقویت فرهنگ مشارکت اجتماعی و همبستگی نیز نقش بسزایی دارد. تداوم این نوع فعالیت‌ها می‌تواند به گسترش کمک‌های انسان‌دوستانه و بهبود شرایط زندگی اقشار آسیب‌پذیر کمک کند. در نهایت، این فرایند موجب تقویت روحیه همکاری و مسئولیت اجتماعی در میان افراد و گروه‌ها خواهد شد و مسیرهایی روشن‌تر برای جامعه به‌وجود خواهد آورد.
انتهای پیام
مرتبط با :
نیکان ماموت
