کاهش میزان صادرات نفت سبب آن شده که دولت برای تامین بودجه و افزایش درآمد خود، به سمت حمایت از بازار سرمایه برود. اگر این اقدام با سازوکارها و سیاست‌های مناسب اجرایی نشود و درنهایت نتواند به تقویت بخش حقیقی بینجامد، ریسک‌های درآمدی زیادی را در آینده به دولت و اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد.
به گزارش کاماپرس، مرتضی عبدالحسینی،روزنامه نگار طی یاداشتی برای روزنامه فرهیختگان نوشت: به‌رغم کاهش شدید درآمدهای نفتی ایران، دولت در سال‌جاری راه‌های جدیدی را برای تامین مالی پیدا کرده است. به‌طور دقیق‌تر، طی سال‌جاری باوجود کاهش شدید درآمدهای نفتی کشور، تحول جالب‌توجهی در درآمدهای دولت درحال رخ دادن است که درصورت برنامه‌ریزی و جلوگیری از تبدیل شدن آنها به تهدید، می‌توانند ابزاری برای پوشش کسری بودجه باشند. براین اساس، در سال‌های قبل عمده کسری‌ها ازطریق استقراض از بانک مرکزی یا برداشت از صندوق توسعه ملی جبران شده که در هر دومورد، پایه پولی افزایش پیدا کرده و اصطلاحا پولی‌سازی هزینه‌ها رخ داده است، اما در سال‌جاری علاوه‌بر استقراض از صندوق توسعه ملی (افزایش خالص بدهی‌های خارجی بانک مرکزی در صورت‌های اخیر موید این موضوع است)، راه‌های جدیدی برای تامین مالی دولت ایجاد شده است، به‌طوری‌که دولت در پنج‌ماهه ابتدایی سال‌جاری، بیش از 10 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی از نقل‌وانتقال سهام در بازار سهام داشته که این میزان نزدیک به سه‌برابر کل درآمد مالیاتی دولت از نقل‌وانتقال سهام در سال 98 است.
به نظر می‌رسد، دولت درحال گسترش درآمدهای غیرنفتی خود از محل‌هایی است که به‌جز مالیات و انتشار اوراق، برخی از این منابع درآمدی، منابع پایدار نیستند و اگر با سازوکارها و سیاست‌های مناسب اجرایی نشوند و درنهایت نتوانند به تقویت بخش حقیقی بینجامند، ریسک‌های درآمدی زیادی را در آینده به دولت و اقتصاد کشور تحمیل خواهند کرد.
درآمد 10هزار میلیارد تومانی دولت از مالیات بر سهام
در تاریخ دولت‌های جمهوری اسلامی شاید کمتر سابقه داشته است که در یک مقطع این میزان از حمایت دولتی از بازار سرمایه شده باشد. از وزیر اقتصاد تا رئیس دولت و سایر روسای بنگاه‌های عمومی غیردولتی همه و همه به میدان آمدند تا مردم را به سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر در بورس تشویق کنند. جنس تشویق‌های دولت تا حدی بود که وقتی با انتقاد اقتصاددانان مبنی بر حبابی شدن بازار بورس روبه‌رو می‌شد، به شدت واکنش نشان می‌دادند. به‌عنوان نمونه، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصادی و دارایی در واکنش به نگرانی مردم از حباب‌دار بودن بازار سهام، اینچنین واکنش نشان داد: «هنگامی که از بورس استقبال می‌شود، چرا باید مردم را بترسانیم؟ چرا از این فرصت استفاده نکنیم؟ در این میان مطالعات نشان داده بورس حباب ندارد.» البته هرچند این سخن مربوط به چند ماه پیش است اما در حال حاضر ریزش 500هزار تایی شاخص کل در یک ماه اخیر نشان داد بازار حباب داشته است یا خیر. درهرحال دولت توانست مردم را به سمت بازار بکشاند و تنها در پنج‌ماهه ابتدایی سال 99 حدود پنج‌میلیون و 500 هزار کد بورسی جدید صادر کند. این هجوم به سمت بازار علاوه بر بالا بردن نقدینگی موجود در آن و همچنین افزایش چند صددرصدی شاخص کل، میانگین حجم معاملات را تنها در پنج‌ماهه ابتدایی سال 99 با افزایش 500 درصدی به 11هزار و 500 میلیارد تومان رساند. این در حالی است که میانگین ارزش معاملات بازار سهام در سال 98 نتوانست به مرز دوهزار میلیارد تومان هم برسد. براساس ماده ۱۴۳ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، 5/0 درصد از کارمزد معاملات سهم دولت بوده و به‌عنوان مالیات اخذ می‌شود.
با این مقدمه انتشار رسمی عملکرد درآمدهای مالیاتی دولت در پنج‌ماهه ابتدایی سال 99 ابعاد جالبی از کسب درآمد مالیاتی دولت از محل رونق بورس را نشان می‌دهد، به‌طوری‌که درآمد مالیاتی دولت از محل نقل و انتقال سهام تنها در پنج‌ماهه ابتدایی سال 99 در حدود 10هزار و 300 میلیارد تومان بوده است که رشد 158درصدی را نسبت به کل درآمد دولت از این محل در سال 98 نشان می‌دهد. کل درآمد مالیاتی دولت از محل نقل و انتقال سهام در سال 98 حدود 4هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال 97 بالغ بر 500 درصد رشد کرده است. همه اینها نشان می‌دهد دولت برای تحقق مالیات 190هزار میلیارد تومانی خود در بودجه 99، وزنه سنگینی را به مالیات از بازار سهام اختصاص داده است.
فعالیت نامناسب شرکت‌های حقوقی دولتی، سبب تخریب اعتماد مردم می‌شود
با توجه به فرصت فراهم شده برای دولت در بازار بورس، واگذاری شرکت‌ها و سهام دولتی به مردم می‌تواند با توجه به تعمیق بازار در یک‌سال اخیر، فرصت طلایی باشد که هرچند تا به‌حال به‌طور گسترده‌تری نسبت به سال 98 اجرا شده است اما این رقم می‌تواند فراتر از این اعداد باشد. براساس تخمین‌ها سهام شرکت‌های دولتی و شرکت‌های زیرنظر دولت در بازار سهام حدود 300هزار میلیارد تومان بوده که با توجه به رشد فروش آنها در سال جاری، همچنان بخش عظیمی از آن در اختیار دولت مانده است. البته باید توجه داشت که درآمد شرکت‌های حقوقی دولتی از طریق نوسان‌گیری از بازار سهام که این مدت شاهد آن بوده‌ایم، فعالیت نامناسب و در جهت تخریب اعتماد مردم به بازار سرمایه خواهد بود، بنابراین دولت باید هرچه سریعتر نگاه خود به بازار بورس را تغییر داده و تنها به فکر فروش دارایی‌های خود چه به لحاظ مالکیتی و چه به لحاظ مدیریتی به مردم باشد.
برای دسترسی سریعتر به اخبار مهم روز، عضو کانال تلگرام کاماپرس شوید. برای عضو شدن اینجا را کلیک کنید.
انتهای پیام
