کتاب «چین و ژاپن» سفرنامه متفاوتی است که به قلم توانا و خلاقانه نویسنده بزرگ یونان، نیکوس کازانتزاکیس نوشته شده است. این کتاب حاصل سفرهای او به شرق آسیا است.
به گزارش کاماپرس، نیکوس کازانتزاکیس با آثار ماندگاری همچون زوربای یونانی، مسیح بازمصلوب، آخرین وسوسه مسیح، گزارش به خاک یونان و به سوی آزادی به کتابخوان‌های ایرانی معرفی شده است. او که در زمان جنگ بالکان به عضویت ارتش یونان درآمد، پس از جنگ به عنوان یک مدیر دولتی به فعالیت خود ادامه داد. پس از چندی به عنوان نماینده یونسکو در پاریس منصوب شد. این نویسنده و اندیشمند یونانی در نهایت تصمیم گرفت زندگی خود را تغییر دهد و به فعالیت ادبی بپردازد. کازانتزاکیس که به دلیل شرایط شغلی و البته علاقه شخصی به سفرهای زیادی رفته بود، روایت‌هایش از این سفرنامه‌ها را به رشته تحریر درآورد. نوشته‌های او به سرعت مورد استقبال یونانی‌ها قرار گرفت.
مترجم انگليسي کتاب چین و ژاپن، در مقدمه این کتاب نوشته است: سفرنامه‌های کازانتزاکیس سهمی بزرگ در گسترش ادبیات نوین داشته است. او در سفرنامه‌نويسي روشي جديد بنا نهاد، كه ضمن حكايت ادبي سفر، همه‌چيز را، از توصيف مناظر گرفته تا مقاله‌اي فلسفي درباره انديشه‌مندان بزرگ يك سرزمين، بيان مي‌كند. این نوع نوشته ادبی امروز در یونان سخت رواج یافته است. بسیاری از نویسندگان پیشرو معاصر یونانی آن را به شکلی موفق و باقاعده رواج داده‌اند، اما هيچ يك از عمق و زيبايي سلسله سفرنامه‌هاي کازانتزاکیس فراتر نرفتند. این سفرنامه‌ها بسیار پیش‌تر از آن که نخستین رمانش منتشر شود او را در نزد عموم یونانی‌ها مشهور کرد. …. سفرنامه‌هايش با توصیف‌هاي هيجان‌انگيز، معرفي دقيق اشخاص، جاها و ماجراها، افكار عميق و موجز و سخنان كوتاه فراموش‌نشدني آنان (خوانندگان یونانی) را افسون می‌کرد.
کازانتزاکیس در سفرهایش می‌کوشید تا آن رشته ناديدني را بيابد كه بشريت را صرف نظر از مليت، دولت، دين و تمدن با هم پيوند مي‌داد. او مشتاق بود تا فهمی بهتر از مردمان به دست آورد؛ در پی آن بود که در پس چندگونگی جوامع امروزی شباهت‌های افراد انسان را بیابد.
دنیای متفاوت شرقی
پر‌مخاطب‌ترين سفرنامه كازانتزاكيس «چين و ژاپن» بوده است. او در سال ١٩٣٥ به عنوان خبرنگار روزنامه آكروپوليس که در آتن منتشر می‌شد، راهی شرق آسیا شد. كتاب شامل سه بخش بخش است؛ بخش اول به ژاپن و بخش دوم به چين اختصاص داشت. بخش سوم کتاب با عنوان «بيست سال بعد» توسط هلن کازانتزاکیس نوشته شده است. این بخش شامل آخرين نوشته‌های نیکوس کازانتزاکیس درباره كتابي است كه مي‌خواست درباره چين بنويسد اما به دلیل ابتلا به سرطان خون و مرگ در سال 1957 موفق به این کار نشد. اين يادداشت‌ها توسط هلن، همسر او كه در سفر دوم همراه‌ش بود، حاشيه‌نويسي و منتشر شدند.
کازانتزاکیس برخلاف بسیاری دیگر از نویسندگان و سفرنامه‌نویسان غربی، به شرق آسیا نگاهی از بالا به پایین ندارد. او در کتاب چین و ژاپن، بارها به نقد اروپا و امریکا و ستایش فرهنگ سنتی چین و ژاپن می‌پردازد. البته تیغ نقد کازانتزاکیس چین و ژاپن را هم می‌نوازد. او بعضی از جنبه‌های تفکر و زندگی سنتی آنها (مانند اصرار زنان چینی به کوچک نگه داشتن پاهایشان) را نمی‌پسندد، چنان که بسیاری از جوانب فرهنگ مدرن اروپایی و امریکایی را نیز نمی‌پسندد. پشت جلد کتاب پاراگرافی از متن کتاب آمده که گویای نگاه خاص کازانتزاکیس به غرب و شرق است. به نظر او شرق، چیزی دارد که غرب سال‌هاست آن را فراموش و گم کرده است؛ ایمان و امید.
کازانتزاکیس نوشته است: چه قدرت وسیعی نژاد سپید می‌داشت اگر ایمانی بزرگ داشتیم. اکنون یا بیهوده و فاضلانه لبخند می‌زنیم یا دیوانه‌وار در دوزخ فردیت می‌تنیم، ریشه‌کن‌شده، بدون پیوستگی، بدون امید. ژاپنی‌ها شاید به سرابی موهوم ایمان داشته باشند، اما به نتایج بزرگ، پرثمر، و عملی دست می‌یابند؛ حال آن‌که ما که به چیزی ایمان نداریم به‌حقارت زندگی می‌کنیم و تا ابد می‌میریم.
او در مورد ژاپنی‌ها می‌نویسد: به گمان من در جهان هيچ ملت ديگري مودب‌تر از ژاپني‌ها وجود ندارد. در نزد آنان، همه اشكال ظاهري ادب نمود رسمي والايي يافته است. لبخند مشهور ژاپني‌ها شايد يك نقاب باشد؛ اما، اين نقاب زندگي را دلپذيرتر مي‌كند و روابط انساني را شكوه و عظمت مي‌بخشد. به تو مي‌آموزد تا بر خويش مسلط باشي و خودداري از دست ننهي تا آنجا كه همه درد را براي خودت نگه‌داري و با غم‌هاي ديگران خود را نرنجاني. آنگاه، اندك‌اندك، نقاب خود چهره مي‌شود و آنچه فقط شكل بود به ماده بدلمي‌گردد.
یکی از ویژگی‌های چيني‌هاي از نظر کازانتزاکیس خرافاتی بودن آنهاست؛ زندگي روزانه چيني شكنجه‌اي عيني است، زيرا احساس مي‌كند كه نيروهاي ناديدني دهشتناك او را در ميان گرفته‌اند و تحت نظر دارند. اگر خروسي بر بامش بخواند، خانه‌اش خواهد سوخت. اگر سگي با دمي سپيد به خانه‌اش وارد شود، يكي از بستگانش خواهد مرد. بر سر سفره همه از يك بشقاب غذا مي‌خورند، زيرا اگر ظرف‌ها را جدا كنند زن ميزبان خواهد مرد. در روزهاي تعطيل معين، روباه، راسو، مار، و خارپشت را پرستش مي‌كنند و آنها را «حضرت عالي» مي‌خوانند، زيرا در نظر آنان اين جانوران تاثيري مرموز بر زندگي انسان دارند.
البته یکی از مسائل جدی این نویسنده توانای یونانی در سفر به چین، شبیه به بسیاری دیگر از مردم جهان است؛ غذا خوردن. «وقتي به چين مي‌روي و به غذا دعوت مي‌شوي، يا چيزي نخور كه بهترين طريق احتياط است، يا اگر خوردي، هرگز نپرس كه در آن غذاي لذيذي كه خوردي چه بود. چيني‌ها چيزهاي حيرت‌انگيزي مي‌خورند: سگ، گربه، تخم‌مرغ گنديده، كيك كرم و هزارپا، و سوسك پيله جوشيده… .»
ترجمه چین و ژاپن در مریوان
دکتر محمد دهقانی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، چنانچه در مقدمه کتاب نوشته، چین و ژاپن را در دوران جنگ تحمیلی و در سنگرهای تنگ و تاریک مریوان، ترجمه کرده است. وی که به عنوان سرباز وظیفه در لشکر 28 پیاده کردستان خدمت می‌کرده، شب‌ها را ترجمه کتاب کازانتزاکیس می‌گذرانده است. از این نویسنده و مترجم، آثار متعددی از جمله وس‍وس‍هٔ ع‍اش‍ق‍ی، از شهر خدا تا شهر انسان، حدیث خداوندی و بندگی، یادداشت‌های پکن، تاریخ‌نگاری فارسی و مجموعه ارزشمند مجموعهٔ تاریخ و ادبیات ایران منتشر شده است.
دهقانی همچنین 4 کتاب دیگر از کازانتزاکیس به نام‌های بودا، به سوی آزادی، س‍ف‍ره‍ا و س‍ی‍ر آف‍اق را نیز به فارسی ترجمه کرده است.
نشر نی تاکنون چین و ژاپن را دو نوبت چاپ کرده است.
انتهای پیام
مرتبط با :
نشر نی
