قیمت برنج چطور توانست رکوردشکنی کند؟
امیرحسین جعفری - افزایش قیمت برنج باعث نگرانی مصرف‌کنندگان شده است. در حالی‌که قرار بود 1.6 میلیون تن برنج وارد کشور شود، وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه ضعف جدی نشان داده است. رشد 400 درصدی قیمت‌ها در دو سال اخیر نیز ثابت کرده که بازار برنج ایران نیاز به واردات دارد. با توجه به شرایط آبی کشور و خالی ماندن بیش از نیمی از سد‌های کشور، این روند احتمالاً شیب افزایشی نیز به خود می‌گیرد.
مسیح کشاورز، دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج ایران در گفتگو با کاماپرس به تشریح این چالش پرداخته است؛
برای مشاهده جدیدترین اخبار کسب و کار کاماپرس را در اینستاگرام دنبال کنید.
علت افزایش قیمت اخیر برنج چیست؟
سال 1399 که نرخ ارز از 4200 تغییر کرد و به 28 تومان رسید، نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد شد. واردات در آن سال به 600 هزار تن رسید که بخش خصوصی آن را انجام داد. در پی این میزان واردات، دولت سیزدهم با کسری برنج خارجی در بازار مواجه شد. وزارت جهاد به موضوع برنج، تولیدمحور نگاه می‌کرد. همین موضوع باعث شد نتوانند مدیریت تأمین داشته باشند. همواره اعداد غیرواقعی از جمله تولید 2.7 میلیون تن برنج توسط وزارت جهاد ارائه می‌شد.
مجلسی‌ها گفته بودند واردات انجام نشود که کشاورزان ضرر نکنند. وزیر جهاد دولت رئیسی هم مجوز ممنوعیت واردات را داد. ما برنجی وارد نکرده بودیم که ایشان نگران واردات بی‌رویه شده بود. از مرداد ماه همان سال، شروع گرانی برنج ایرانی آغاز شد. تا ابتدای سال 1402 این روند ادامه پیدا کرد. در سال ۱۴۰۱ دولت با رکود برنج ایرانی مواجه شد چون 400 درصد افزایش قیمت صورت گرفته بود. آن موقع برای اینکه بازار را کنترل کنیم، شرکت‌های واردکننده وارد خرید برنج ایرانی شدند.
در اردیبهشت 1402 توانستیم قیمت را به 85 هزار تومان برسانیم و تا پایان سال هم ثابت ماند. در سال 1403 که دولت تغییر کرد، بر اساس همان اطلاعات غلط قبلی، برنامه‌ریزی نادرستی برای تولید و واردات انجام شد. سرانه مصرف 36 کیلو برای هر ایرانی معیار دولت شد. این میزان در90 میلیون جمعیت 3.5 میلیون تن می‌شود. طبق این محاسبه، با وجود تولید داخلی، 500 هزار تن نیاز واردات می‌شد اما لطف کردند و 900 هزار تن وارد شد. این اتفاق باعث شد دوباره برنج ایرانی به علت کمبود برنج خارجی، گران شود.
به طور کلی نیاز کشور به برنج در یکسال چه میزان است؟
سال 1404، با تغییر معاون زراعت جهاد، معاون جدید اعلام کرد عملکرد واقعی ما برای تولید یک میلیون و 600 هزار تن است. این یعنی 1.6 میلیون تن دیگر نیاز داریم. امسال ممنوعیت فصلی برداشته شد اما اگر واردات را انجام می‌دادند، همین یک مقدار برنج ایرانی باقیمانده هم امکان گران شدن نداشت. متاسفانه با ارزش‌گذاری‌های دستوری برای برنج‌های خارجی، به نوعی جلو واردات برنج خارجی گرفته شد. برنج پاکستانی به همین علت گران شد.
از حالا تا پایان سال چه میزان برنج نیاز داریم؟
از همین الان تا پایان سال 1.3 میلیون تن نیاز داریم و وزارت جهاد باید از همین الان به فکر آینده باشد. اگر بازار بهم خورد و شما 6 ماه دیگر واردات را انجام دهید، هیچ فایده‌ای ندارد. با سیاست‌های امروز در تأمین کسری برنج کشور، برداشتن دوره ممنوعیت فرقی با برقراری آن ندارد.
حجم واردات از نظر وزنی و ارزی چه میزان است؟
به طور متوسط امسال 1.6 میلیون تن باید برنج وارد می‌شد. اگر به طور متوسط هر تن هزار یورو باشد، 1 میلیارد و 600 میلیون یورو نیاز به واردات برنج داریم. برنج یک کالای استراتژیک بعد از گندم است.
ارز مورد نیاز برنج چگونه تأمین می‌شود؟
ما پیشنهاد دادیم ارز ترجیحی برنج را بردارند تا مشکل ارزی هم نداشته باشند. مشکل دولت است که تصمیمی نگرفته است. در این فضا برخی از سیاسیون از جمله نمایندگان مجلس سوار موج در سنوات قبل و حال حاضر شدند. زمانی‌که اعلام کردیم واردات انجام دهید با یک سری شعار پوپولیستی گفتند برنج روی دست کشاورز مانده است. الان هم می‌گویند احتکار و خرید ارزان و گران‌فروشی باعث ناترازی‌هاست. در پشت این بهانه‌ها به نام حمایت از تولید، به واسطه‌های برنج ایرانی فرصت سوءاستفاده می‌دهند. کدام عاقلی برنج را در آستانه فصل برداشت احتکار می‌کند؟ چنین رفتار‌هایی باعث شد برنج ایرانی تا این حد گران شود. امیدوارم وزارت جهاد تنظیم بازار را با واردات برنج خارجی به موقع انجام دهد.
انتهای پیام
