۵.۵ میلیارد دلار خسارت صنعت فولاد ناشی از ناترازی انرژی در سال گذشته
مصرف آب صنعت فولاد از کل منابع آبی کشور، به مراتب کمتر از چیزی که در افکار عمومی بازتاب یافته، است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بحران اصلی این صنعت نه از ناحیه آب، بلکه از شدت ناترازی در تامین برق و گاز است؛ موضوعی که طی سال‌های اخیر، میلیاردها دلار از ارزش تولید فولاد کشور را از بین برده، کارخانه‌های بزرگ را به تعطیلی کشانده و زمینه‌ساز تعدیل نیرو، افت درآمد دولت، تضعیف سرمایه‌گذاری و کاهش تاب‌آوری تولید در برابر شوک‌های انرژی شده است.
برای مشاهده جدیدترین اخبار کسب و کار کاماپرس را در اینستاگرام دنبال کنید.
در این راستا، وحید یعقوبی، معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفتگوی اختصاصی با کاماپرس درباره مصرف ناچیز آب در صنعت فولاد همچنین خسارات سنگین ناشی از محدودیت‌های برق و گاز بر تولید و اشتغال این صنعت صحبت کرد.
سهم صنعت فولاد از مصرف آب کشور چقدر است؟
به طور کلی سهم صنعت از مصرف آب، حدود سه درصد از کل مصرف آب کشور است. در این میان، سهم صنعت فولاد از مصرف آب کشور، بسیار ناچیز و کمتر از ۱۵ صدم درصد است. از همین سهم اندک نیز، واحدهای فولادی بخش اعظم نیاز خود را از طریق تصفیه پساب‌ها، بازچرخانی آب و طرح‌های انتقال آب از دریای عمان تامین می‌کنند. بنابراین مصرف آب صنعت فولاد از منابع آبی جاری و شبکه آبرسانی کشور، بسیار اندک و کمتر از یک صدم درصد است. بدین جهت در شرایط کاهش منابع آبی، صنعت فولاد آسیب چندانی نمی‌بیند، زیرا بخش عمده مصرف آب خود را از منابع دیگر تامین می‌کند.
با توجه به مصرف پایین منابع آبی کشور توسط صنعت فولاد، آیا بحران آب بر این صنعت تاثیرگذار است؟
بله، زمانی که منابع آبی جاری کشور کاهش پیدا می‌کند، شرکت‌ها در تامین آب دچار مشکل شده و با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. اما نکته مهم آن است که صنعت فولاد از کمبود برق و گاز بسیار بیشتر از کمبود آب آسیب می‌بیند.
محدودیت‌های برق و گاز چه خسارتی به فولاد وارد کرده‌اند؟
محدودیت‌های انرژی در حوزه برق و گاز به شدت صنعت فولاد را تحت فشار قرار داده است. در چهار سال گذشته، صنعت فولاد ۱۴ میلیارد دلار ارزش تولید از دست رفته داشته است؛ در حالیکه تنها در سال گذشته، ۵.۵ میلیارد دلار از تولید خود را به دلیل این محدودیت‌ها از دست داده است. امسال نیز محدودیت‌های انرژی از ۱۶ فروردین و محدودیت‌های ۹۰ درصدی برق از اواخر اردیبهشت بر صنعت فولاد اعمال شده است.
برق مورد استفاده کارخانه‌های فولادی از چه منابعی تامین می‌شود؟
در حال حاضر، صنعت فولاد از شبکه برق کشور، کمتر از یک تا دو درصد برق دریافت می‌کند. عمده برق مصرفی در کارخانه‌ها، برق سبزی که از بورس انرژی خریداری شده یا برق نیروگاه‌های موسوم به «ماده ۴» که توسط خود کارخانه‌ها احداث شده‌اند، است. طبق قانون، برق این نیروگاه‌ها نباید قطع شود، اما در همین شرایط، حتی برق این نیروگاه‌ها در برخی شرکت‌ها با محدودیت مواجه شده است.
کارخانه‌ها برای کاهش زیان ناشی از نداشتن برق، از سرمایه توسعه و حتی سرمایه در گردش خود هزینه کرده‌اند تا از بورس انرژی یا نیروگاه‌های خصوصی، برق بخرند. اگر کارخانه بتواند برق را با نرخ بالاتری تهیه کرده و تولید داشته باشد، زیان کمتری می‌بیند.
صنعت فولاد، بیش از ۷۰ درصد برق مورد نیاز خود را تامین می‌کند، اما حتی همان مقدار برق نیز به آن داده نمی‌شود. متاسفانه، اکثر کارخانه‌های بزرگ فولادی کشور در حال حاضر تعطیل بوده یا با چند کوره فعالیت می‌کنند و تولید آن‌ها به شدت کاهش پیدا کرده است. برآورد ما این است که ارزش تولید از دست رفته صنعت فولاد در سال جاری، از سال‌های گذشته نیز بیشتر خواهد بود. به عبارت دیگر، روند افزایش خسارات وارد شده به این صنعت بر اثر بحران انرژی بسیار شدید است.
به علاوه براساس شنیده‌ها، از مهرماه دوباره محدودیت‌های گازی اعمال خواهد شد که این موضوع بسیار نگران‌کننده است. صنعت فولاد تنها صنعت وابسته به برق و گاز در کشور است و تکنولوژی آن، امکان استفاده از سوخت جایگزین را هم ندارد. با این حال، اولین بخشی است که دولت در اعمال محدودیت‌های انرژی به سراغ آن می‌رود. این محدودیت باید به صورت ملی و میان همه بخش‌های کشور تقسیم شود.
تاثیر محدودیت‌های انرژی بر اشتغال و وضعیت کارخانه‌ها چه بوده است؟
کارخانه‌هایی که امکان تعدیل نیرو داشتند، این اقدام را انجام داده‌اند؛ البته در برخی کارخانه‌ها، شورای تامین از تعدیل نیرو جلوگیری کرده است. متاسفانه تمام این خسارات بر دوش مالکان کارخانه‌ها افتاده است؛ کارخانه‌های خصوصی، تعدیل نیرو داشتند اما کارخانه‌های خصولتی نتوانستند تعدیل نیرو انجام دهند. در شرایطی که کارخانه تولید ندارد، چگونه می‌تواند حقوق، بیمه، مالیات و اقساط بانکی را پرداخت کند؟ به عبارتی همه تعهدات برقرار است، اما تولیدی وجود ندارد.
در چنین شرایطی، نقش دولت چیست؟
دولت در این شرایط، می‌تواند بسته‌های حمایتی را زودتر عملیاتی کند. هرچند وزارت صمت در این زمینه، بحث‌های حمایتی را مصوب هیئت دولت کرده است، اما اجرای آن‌ها به شکلی که باید و شاید، اتفاق نیفتاده است. حداقل کاری که می توان انجام داد، این است که وقتی تولیدی وجود ندارد، برای پرداخت قبوض برق و گاز، حق بیمه و مالیات، فرصت زمانی بیشتری در نظر گرفته شود تا صنعت بتواند دوباره روی پای خود بایستد.
با وجود این قطعی‌ها، چرا قیمت فولاد افزایش نیافته است؟
به دلیل مازاد تولید در کشور نسبت به تقاضا، حتی با وجود قطعی برق در کارخانه‌ها، قیمت فولاد افزایش چندانی نداشته است؛ برخلاف سیمان که قیمت آن تا سه برابر افزایش یافت. در نتیجه، کارخانه‌ها ضعیف می‌شوند و این به تدریج باعث کاهش درآمد دولت، افت تولید و در نهایت، وارد شدن فشار قیمتی به مردم می‌شود. امیدواریم با اتخاذ تدابیر مناسب، از افزایش قیمت آتی جلوگیری شود.
در این زمینه، شرکت‌هایی که در احداث نیروگاه‌های ماده ۴ سرمایه‌گذاری کرده‌اند، باید برق مورد نیاز خود را بدون محدودیت دریافت کنند. این موضوع باید به عنوان یک مشوق و نه عامل بازدارنده عمل کند. اما در حال حاضر، به ضد مشوق تبدیل شده است. وقتی برق چنین نیروگاه‌هایی قطع می‌شود، حتی سایر صنایع نیز انگیزه‌ای برای احداث نیروگاه پیدا نمی‌کنند.
در حال حاضر، طرح‌هایی از سوی صنعت فولاد برای توسعه میادین گازی به وزارت نفت ارائه شده که در سه سال گذشته، بلاتکلیف مانده‌اند. در حالی که وظیفه فولادسازان تولید برق و گاز نیست، اما برای کمک به دولت و کاهش زیان خود وارد این حوزه شده‌اند. امیدواریم دولت و حاکمیت، بیشتر به نظرات و مشورت‌های تشکل‌های بخش خصوصی توجه کنند.
انتهای پیام
مرتبط با:
