داروهای اعصاب موردپسند نسل جوان؛ روایتی متفاوت از مصرف ویاس و ریتالین
دسترسی به انواع و اقسام داروهای اعصاب و روان که حالتی از سرخوشی و فعالیت مضاعف را به بدن می‌دهند، در بازار آزاد راحت است. طبق گزارش نیلوفر حامدی، خبرنگار روزنامه شرق، ویاس، ریتالین، زولپیدوم، میدازولام و... که خیلی از نوجوانان و جوانان به آن وابستگی دارند، ورقی 2 تا 5 میلیون تومان در بازار آزاد فروخته می‌شوند.
برای مشاهده جدیدترین اخبار کسب و کار کاماپرس را در اینستاگرام دنبال کنید.
به گزارش کاماپرس، هر جوان یا نوجوانی که مایل به افزایش قدرت تمرکز و انرژی خود است، احتمالا به مصرف داروهای اعصاب و روان فکر می‌کند. در نگاه اول، شاید استفاده دو یا چند باره داروها هیچ مشکلی به وجود نیاورد، اما در واقع فقط 30 دقیقه زمان لازم است که مواد دوپامین و نوراپی‌نفرین اثر کنند و بدن به یک ماشین پرقدرت متمرکز و پرانرژی تبدیل شود. تغییرات که تنها برای سه تا چهار ساعت دوام می‌آورد و بعد از آن، حالت اولیه بدن حتی با علائم خستگی و بی‌انگیزگی بیشتر برمی‌گردد.
اخبار مرتبط را بخوانید:
تجربیات یک جوان از ویاس
به گزارش شرق، مصرف قرص‌های ریتالین و ویاس که برای بیماران دارای بیش‌فعالی یا اختلال تمرکز تجویز می‌شود، به شدت رایج است. این داروها دارای مت‌آمفتامین یا همان ماده مخدر شیشه هستند که افراد زیادی در رده سنی 17 تا 23 سال آن را مصرف می‌کنند.
خبرنگار شرق در یک گزارشی مفصل به مسمومیت با این داروها و عوارض ناشی از آن‌ها پرداخته و سواثر این داروها را بررسی کرده است.
این خبرنگار در گفت‌وگوی حضوری با دختری با نام «سوگل» به بررسی ابعاد مصرف این دارو پرداخته است. سوگل بیان کرده که اولین بار در جمع دوستان خود با این دارو آشنا شد و هیچگاه مصرف کننده آن نبود. اما دوستانش این نوع داروها را مصرف می‌کردند و حتی به آن‌ها معتاد شدند.
به گفته سوگل، دوستانش بعد از مصرف این مدل قرص‌ها دچار اختلال خواب شدید و حتی کاهش وزن می‌شدند. کافی بود چند هفته دوستانش را ملاقات نکند، تا کاملا به عوارض دارو روی ظاهر آن‌ها پی ببرد. این عوارض برای آن دسته از دوستانش که ویاس حل شده در آب را مصرف می‌کردند، مشهودتر بود.
با این وجود دوستان سوگل دست از مصرف برنمی‌داشتند. چرا؟ برای اینکه دارو باعث خواب کمتر، کم خوراکی و درس خواندن بیشتر می‌شد. سرخوشی و سرمستی که با مصرف این قرص‌ها به دست می‌آمد، باعث افزایش تمرکز و رضایتمندی آن‌ها شده بود.
سوگل در ادامه گفت و گویش بیان کرد که یکی از دوستانش با تجویز دکتر این داروها را مصرف می‌کرد. ماه‌های اول مصرف همه چیز نرمال و خوب بود. اما با افزایش دوز دارو، پرخاش، عدم ثبات رویه و تغییر حالات روانی در وی مشاهده می‌شد. به نظر سوگل، هر کسی به راحتی امکان استفاده از این داروها را دارد. مخصوصا که پزشکان به راحتی آن را تجویز می‌کنند و کافی است که تشخیص ای‌دی‌اچ‌دی بدهند.
حتی اگر علائمی مشابه ای‌دی‌اچ‌ای به دروغ اعلام بشود هم پزشکان بدون آزمایش و تحقیق بیشتر، چنین داروهایی را تجویز می‌کنند. در صورتی که دکتر مجوز مصرف نداشته باشد، خیلی از ساقی‌ها فروشنده این نوع داروها هستند.
خود سوگل دوره‌ای به داروی خواب‌آور اعتیاد پیدا کرده بود، دارویی که با مجوز پزشک مجبور به مصرف آن بود. اما بعد از مصرف مداوم نتوانست به راحتی آن را کنار بگذارد.
جوانان به داروهای بیماران سرطانی هم مشتاق هستند!
سوگل به خبرنگار شرق می‌گوید که نه تنها این مدل داروها، حتی یک داروی مخصوص سرطان هم بین جوانان و نوجوانان طرفدار دارد. این دارو نوعی نشئگی خاص ایجاد می‌کند و حالت خوبی می‌دهد. اما همین که اثر دارو کم شد و از بین رفت، شرایط روانی بر افراد مستولی می‌شود و باعث اتفاقات بدی می‌شود.
سوگل مدتی درگیر بیماری اعصاب و روان بوده و دارو مصرف کرده است. او می‌گوید که بعضی از این داروها به دلیل داشتن آمفتامین باعث افزایش میل به خودکشی در افراد می‌شوند. حتی یکی از دوستان سوگل به دلیل سومصرف این مدل داروها خودکشی کرده و جان خود را از دست داده است.
سوگل هم قبلا تا مرز خودکشی پیش رفته است. وی می‌گوید که یکبار حالت روانی خوبی نداشت و به یک دکتر آشنا برای تجویز دارو پیام داد. دکتر بدون پرس‌وجو یک داروی اعصاب تجویز کرد که یکبار وی را تا مرز خودکشی برد. به نظر سوگل، دکترها هنگام تجویز این داروها باید انواع آزمایش و پیگیری را داشته باشند تا اتفاق خاصی رخ ندهد.
روایتگری متفاوت پرستاران از مصرف کنندگان
خبرنگار شرق به سراغ پزشکان و پرستاران هم رفته تا از داروهای اعصاب و روان و مصرف آن‌ها اطلاعات بیشتری کسب کند. یکی از پرستاران در گفت‌وگو اعلام کرده که در 15 سال گذشته، بیشتر بیماران اورژانسی، مصرف کنندگان داروی اعصاب و روان بودند. مصرف این داروها روی هر فرد اثر متفاوت دارد. گروهی بدون آگاهی و بعضی به شکل تعمدی این داروها را مصرف می‌کنند و کارشان به بیمارستان و شست‌شوی معده می‌افتد. به گفته این پرستار، 99 درصد مصرف کنندگان بین 17 تا 23 سال سن دارند و متاسفانه تعداد زیادی از آن‌ها دختر هستند.
پرستار دیگری بیشتر مصرف کنندگان را دانشجویان پزشکی یا پزشکان کشور می‌داند و می‌گوید که بسیاری از اینترن‌ها و دانشجویان به خاطر دشواری کار و درس و شیفت‌هایشان به این داروها رو می‌آورند. از آنجایی که خودشان پزشک هستند، به راحتی چنین داروهایی را تجویز کرده و استفاده می‌کنند.
به گفته این پرستار، امکان حرف زدن درباره این موضوع در نظام سلامت وجود ندارد، گویا همه افراد این نظام پاک هستند و متحمل فشار و سختی نمی‌شوند. به همین خاطر هیچ نهادی نظارت ندارد و هیچ آزمایش دوره‌ای انجام نمی‌شود.
داروسازها نسبت به تقاضای ویاس و ریتالین بی‌تفاوت شده‌اند
گذشته از درخواست آزاد و بانسخه این مدل داروها، خیلی از مصرف کنندگان با خرید نسخه این دارو را درخواست می‌کنند. به گفته یک دکتر داروساز باسابقه، بعضی از افراد به خاطر دوستی و آشنایی یا با پول نسخه چنین داروهایی را می‌گیرند. این داروساز اعلام کرده که در اوایل سال‌های کاریش، خیلی نسبت به ارائه این مدل داروها حساس بود و سختگیری می‌کرد. اما نتیجه؟ از وی برای عدم ارائه دارو و سختگیری شکایت کردند و او هم با نسخه هر دارویی را ارائه می‌دهد، حتی اگر بفهمد بیمار دچار سومصرف ویاس یا داروهای مشابه است. این داروساز مشکل اساسی را در عدم ثبت داده‌ها و پیچیده شدن این فرآیند می‌داند.
مشاهدات میدانی خبرنگار شرق حاکی از آن است که مصرف کنندگان داروی ویاس و امثال آن، اگر نسخه نداشته باشند، با چند میلیون تومان پول و چرخی در ناصرخسرو به انواع و اقسام داروهای نشئه کننده اعصاب و روان دست پیدا می‌کنند. اصلا نیازی به مراجعه حضوری نیست! کافی است به صفحات تلگرامی یا اینستاگرامی مراجعه شود.
بیشتر مصرف کنندگان جوان هستند
اما خرید آزاد و بدون نسخه، تبعات زیادی برای مصرف کنندگان در پی دارد. یکی از روانپزشکان باسابقه بیان کرده که هفته‌ای نیست که مراجعی با مشکل سومصرف داروهای ویاس و مشابه را نداشته باشم. البته وی به صورت تخصصی در حوزه اعتیاد داروهای اعصاب و روان فعالیت دارد، اما سومصرف آن بین نوجوانان به شدت افزایش پیدا کرده است.
به نظر این روانپزشک، داروهای مثل ویاس در دسته آمفتامین‌ها قرار می‌گیرند، اما متخصصان روانپزشکی کودک و نوجوان آن را تجویز می‌کنند، چون معتقد به اثرات کم این دارو هستند.
اما به نظر این روانپزشک، این دارو با اثرات کم و اثربخشی سریع بیشتر زمینه اعتیاد را ایجاد می‌کند و میل به مصرف را افزایش می‌دهد. طبق تحقیقات این پزشک، میزان اعتیاد به ریتالین از ویاس به مراتب بیشتر است. ریتالین به محض مصرف وارد جریان خون می‌شود و به سرعت اثر خود را نشان می‌دهد. اما ویاس ابتدا به ریتالین تبدیل می‌شود و بعد از شکسته شدن در کبد، به جریان خون راه پیدا می‌کند. همین باعث شده که میزان اعتیاد به ویاس کمتر از ریتالین باشد، اما به هر حال مصرف کنندگان هر دو دارو در حال افزایش هستند.
بیشتر مصرف کنندگان هم دوران نوجوانی را پشت سر گذاشته و جوان هستند و در گروه اقشار متوسط تا بالای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار می‌گیرند. بیشتر مصرف کنندگان به دلیل افزایش تمرکز، بالا بردن سطح انرژی و توان بیدار ماندن به سمت این داروها کشیده شده‌اند.
ریشه مشکلات کجاست؟
با توجه به صحبت‌های متخصصان و مصرف کنندگان و فروشندگان این داروها، ریشه این مشکل در فرد نیست. بلکه جامعه، روان و زیست هم در این مشکل سهیم هستند. طبق تحقیقات شاپور بهیان، دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد، بین حمایت اجتماعی و یادگیری اجتماعی و مشارکت اجتماعی و میزان ولع مصرف رابطه منفی وجود دارد. در واقع هر چه بیشتر از سوی جامعه و خانواده مورد حمایت قرار بگیرد، میلش برای بازگشت به مصرف مواد کمتر خواهد بود.
انتهای پیام
